Tình hình kinh tế Việt Nam năm 2025: Thách thức và vận hội

Bối cảnh thách thức năm 2025

Thách thức từ thị trường quốc tế

Áp lực thương mại từ Mỹ:

• Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ năm 2025 đã làm gia tăng nguy cơ áp dụng các chính sách bảo hộ thương mại mạnh tay, đặc biệt là áp thuế cao lên hàng hóa nhập khẩu.

• Việt Nam, với vị trí xuất siêu lớn vào Mỹ (trong các ngành dệt may, da giày, gỗ, thủy sản), sẽ nằm trong danh sách bị xem xét áp thuế. (US trade deficit with Vietnam soars beyond $110 billion)

• Biến động tỷ giá USD/VND:

  • Đồng USD mạnh lên sẽ làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên liệu đầu vào và giảm tính cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam tại thị trường Mỹ.

  • Mỹ có thể cáo buộc Việt Nam là “nước thao túng tiền tệ” nếu có dấu hiệu điều chỉnh tỷ giá không hợp lý.

Kinh tế châu Âu chậm phục hồi:

• Châu Âu đang phải đối mặt với suy giảm tăng trưởng kinh tế, nguyên nhân từ lạm phát cao, chi phí năng lượng tăng, và sự không chắc chắn về địa chính trị (ví dụ, chiến tranh Nga - Ukraine kéo dài).

• Nhu cầu tiêu dùng giảm mạnh tại các thị trường lớn như Đức, Pháp, và Ý sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến các ngành xuất khẩu của Việt Nam.

• EU áp dụng các tiêu chuẩn mới về tính bền vững, ví dụ như Đạo luật Chống Phá rừng (EUDR) và các quy định liên quan đến khí thải carbon.

• Các quy định về lao động, môi trường và nguồn gốc sản phẩm ngày càng khắt khe.

Trung Quốc chìm trong giảm phát:

• Sau đại dịch COVID-19, kinh tế Trung Quốc phục hồi chậm, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản và tiêu dùng nội địa.

• Nhu cầu nhập khẩu từ Việt Nam, bao gồm các mặt hàng nông sản và nguyên liệu, có thể không tăng như kỳ vọng.

• Trung Quốc đang đẩy mạnh xuất khẩu nhiều mặt hàng tương tự Việt Nam (dệt may, điện tử, gỗ, đồ gia dụng), tạo áp lực cạnh tranh tại các thị trường quốc tế như Mỹ và EU.

• Trung Quốc còn tận dụng các hiệp định thương mại tự do (RCEP) để mở rộng thị trường xuất khẩu với mức thuế thấp.

• Đồng Nhân Dân Tệ mất giá khiến hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sẽ rẻ hơn trên thị trường quốc tế, làm tăng tính cạnh tranh. Điều này gây áp lực cho các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là trong các ngành có mặt hàng tương đồng với Trung Quốc.

Thách thức từ thị trường trong nước

• Áp lực từ lạm phát và chi phí vốn:

  • Lạm phát và giá cả nguyên liệu đầu vào tăng, trong khi chi phí vay vốn duy trì ở mức cao, tạo sức ép lớn cho doanh nghiệp.

• Hết hiệu lực Thông tư 02:

  • Từ 01/01/2025, việc không còn cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ sẽ khiến nợ xấu gia tăng, đặc biệt trong ngành bất động sản.

• Tiến độ giải ngân đầu tư công:

  • Mặc dù đầu tư công là động lực chính, việc giải ngân chậm hoặc không hiệu quả có thể làm giảm hiệu ứng tích cực đến tăng trưởng GDP.

Mục tiêu và chính sách của Chính phủ

1. Mục tiêu kinh tế

• Tăng trưởng GDP: Chính phủ đặt mục tiêu GDP tăng trưởng 6,5-7%, phấn đấu đạt 7-7,5% nếu các điều kiện thuận lợi.

• Nguồn cung tiền M2: Duy trì tăng trưởng ổn định, hỗ trợ thanh khoản trong nền kinh tế.

2. Chính sách chủ đạo

Thúc đẩy đầu tư công:

• Các dự án trọng điểm như:

  • Cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2: Hoàn thành trong năm 2025.

  • Sân bay Long Thành: Một số hạng mục chính hoàn thiện vào cuối năm.

  • Các dự án hạ tầng đô thị: Cầu Tứ Liên, Ngọc Hồi, Trần Hưng Đạo.

• Thời gian giải ngân: Tăng tốc từ đầu năm 2025 với tổng vốn dự kiến trên 700.000 tỷ đồng.

Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu:

• Mở rộng sang các thị trường như EU (nhờ EVFTA), ASEAN, Nhật Bản, Trung Đông để giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Hỗ trợ doanh nghiệp:

• Đơn giản hóa thủ tục hành chính, kích thích tiêu dùng nội địa, và hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Phát triển công nghệ và năng lượng tái tạo:

• Đẩy mạnh chuyển đổi số và đầu tư vào năng lượng sạch để thu hút vốn đầu tư.

Phân tích các nhóm ngành

1. Ngành được hưởng lợi

a. Đầu tư công

• Ngành Xây dựng:

  • Mã cổ phiếu hưởng lợi: VCG, HHV, HBC, CTD.

  • Nguyên nhân: Tham gia thi công các dự án giao thông và hạ tầng trọng điểm.

  • Thời gian hưởng lợi: Từ quý I/2025.

• Ngành Vật liệu Xây dựng:

  • Mã cổ phiếu hưởng lợi: HPG (thép), PLC (nhựa đường), KSB (đá xây dựng).

  • Nguyên nhân: Nhu cầu vật liệu xây dựng tăng mạnh từ các dự án lớn.

b. Logistics

• Mã cổ phiếu hưởng lợi: GMD, HAH, VSC.

• Nguyên nhân: Phát triển hạ tầng giao thông sẽ cải thiện khả năng kết nối và giảm chi phí logistics.

c. Công nghệ Thông tin

• Mã cổ phiếu hưởng lợi: FPT, CMG, ITD.

• Nguyên nhân: Chính phủ và doanh nghiệp đầu tư mạnh vào chuyển đổi số.

d. Năng lượng tái tạo

• Mã cổ phiếu hưởng lợi: GEX, REE, PC1.

• Nguyên nhân: Chính sách phát triển năng lượng sạch để đáp ứng cam kết giảm khí thải.

e. Du lịch và lưu trú

• Mã cổ phiếu hưởng lợi: VJC, HVN, SKG.

• Nguyên nhân: Phục hồi kinh tế toàn cầu và đầu tư công vào các dự án hạ tầng giao thông, sân bay sẽ cải thiện khả năng kết nối, thu hút khách du lịch.

f. Ngân hàng

• Mã cổ phiếu hưởng lợi: VCB, BID, CTG.

• Nguyên nhân: Đầu tư công tăng cao sẽ thúc đẩy nhu cầu tín dụng từ các doanh nghiệp hạ tầng, xây dựng, và logistics.

f. Bán lẻ

• Mã cổ phiếu hưởng lợi: FRT, MWG, PET, PNJ, MSN.

• Nguyên nhân: Ngành bán lẻ sẽ gặp khó khăn đầu năm, đặc biệt là nhóm hàng không thiết yếu. Các chuỗi bán lẻ tập trung vào thực phẩm và nhu yếu phẩm như Bách Hóa Xanh (MWG), VinMart (Masan Group - MSN) sẽ hưởng lợi từ xu hướng chi tiêu thận trọng.

2. Ngành chịu ảnh hưởng tiêu cực

a. Dệt May và Da Giày

• Mã cổ phiếu bị ảnh hưởng: TCM, GMC, GIL.

• Nguyên nhân: Áp thuế nhập khẩu từ Mỹ, chi phí đầu vào tăng do biến động tỷ giá.

• Thời gian chịu ảnh hưởng: Từ giữa năm 2025.

b. Thủy Sản

• Mã cổ phiếu bị ảnh hưởng: VHC, MPC, ANV.

• Nguyên nhân: Thuế chống bán phá giá và cạnh tranh từ các quốc gia như Ấn Độ, Ecuador.

• Thời gian chịu ảnh hưởng: Từ quý II/2025.

c. Gỗ và Sản phẩm Gỗ

• Mã cổ phiếu bị ảnh hưởng: TTF, ACG.

• Nguyên nhân: Kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc nguyên liệu và áp lực thuế từ Mỹ.

• Thời gian chịu ảnh hưởng: Từ đầu năm 2025.

d. Bất động sản

• Mã cổ phiếu bị ảnh hưởng: VHM, NVL, DXG.

• Nguyên nhân: Áp lực dòng tiền và nợ xấu tăng khi Thông tư 02 hết hiệu lực.

• Thời gian chịu ảnh hưởng: Từ quý I/2025.

Kết luận

Năm 2025 mang đến cả cơ hội và thách thức lớn cho kinh tế Việt Nam. Trong khi các ngành như xây dựng, logistics, công nghệ thông tin, và năng lượng tái tạo được hưởng lợi từ đầu tư công và chuyển đổi số, thì các ngành dệt may, thủy sản, gỗ, và bất động sản phải đối mặt với áp lực từ thị trường quốc tế và chính sách trong nước.

Để vượt qua thử thách, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, đa dạng hóa thị trường, và nâng cao giá trị gia tăng trong xuất khẩu. Nhà đầu tư và doanh nghiệp cần linh hoạt, chuẩn bị chiến lược ứng phó với các biến động toàn cầu để tận dụng tối đa các cơ hội tăng trưởng trong năm 2025.

Với các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam, quý 1 và quý 2 của năm 2025 sẽ là một giai đoạn đầy thử thách, đặc biệt với những nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu thuộc các ngành xuất khẩu như dệt may, thủy sản, và gỗ. Tâm lý thị trường sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ các chính sách thương mại mới của chính quyền Mỹ, bao gồm khả năng áp thuế cao hơn hoặc điều tra chống bán phá giá. Đồng thời, việc đồng Nhân dân tệ mất giá cũng sẽ gây áp lực cạnh tranh lớn hơn từ hàng hóa Trung Quốc, làm giảm sức cạnh tranh của các sản phẩm Việt Nam tại các thị trường quốc tế quan trọng như Mỹ và EU.

Trong bối cảnh này, dòng tiền sẽ tập trung chủ yếu vào các cổ phiếu thuộc ngành hưởng lợi từ đầu tư công như xây dựng, vật liệu xây dựng và logistics, nhờ vào tiến độ giải ngân mạnh mẽ của các dự án cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành, và các công trình hạ tầng đô thị lớn. Tuy nhiên, tổng thể thị trường vẫn sẽ chịu áp lực giảm điểm do tâm lý thận trọng và áp lực từ tỷ giá cũng như lãi suất cao.

Nửa cuối năm 2025, kỳ vọng về sự ổn định sẽ dần tăng lên khi các chính sách thương mại của Mỹ rõ ràng hơn và dòng vốn đầu tư nước ngoài có thể quay trở lại, nhờ vào cơ hội từ chuỗi cung ứng dịch chuyển và việc Việt Nam tận dụng tốt các hiệp định thương mại như EVFTA và RCEP. Lúc này, dòng tiền có thể quay trở lại với các nhóm ngành như công nghệ, năng lượng tái tạo, và tiêu dùng nội địa. Nhà đầu tư cần theo dõi sát sao các diễn biến vĩ mô và lựa chọn chiến lược đầu tư phù hợp, ưu tiên các cổ phiếu thuộc nhóm ngành có tiềm năng tăng trưởng bền vững và khả năng phòng thủ tốt trong thời kỳ biến động.