Trong những ngày qua, thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua nhiều phiên giảm điểm liên tiếp, thậm chí phá vỡ các mức đáy cũ. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới, cảm thấy lo lắng và hoang mang. Nhiều người đang cố gắng dự đoán xem đâu là đáy thị trường để "bắt đáy". Tuy nhiên, đây có thể là một cách tiếp cận không hiệu quả và tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Tại sao không nên cố đoán đỉnh đáy?
Thị trường chứng khoán phức tạp
Giá cổ phiếu bị ảnh hưởng bởi vô số yếu tố như tình hình kinh tế, chính sách, tâm lý nhà đầu tư... Việc dự đoán chính xác đỉnh hoặc đáy là gần như bất khả thi. Lấy ví dụ, trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, nhiều chuyên gia đã không thể dự đoán được mức đáy của thị trường, khiến hàng triệu nhà đầu tư chịu thiệt hại nặng nề.
Tâm lý đám đông
Thị trường chứng khoán thường bị chi phối bởi tâm lý tập thể. Khi mọi người quá tham lam hoặc quá sợ hãi, giá có thể tăng cao hơn hoặc giảm thấp hơn mức hợp lý rất nhiều. Hiện tượng "FOMO" (Fear of Missing Out) đã nhiều lần đẩy giá cổ phiếu lên cao không bền vững, trong khi sự hoảng loạn có thể kéo giá xuống dưới giá trị thực của tài sản.
Khó áp dụng trong thực tế
Ngay cả khi bạn may mắn đoán đúng đỉnh hoặc đáy, việc mua đúng đáy hoặc bán hoặc bán đúng đỉnh trong thực tế là rất khó. Đáy hôm nay có thể là đỉnh ngày mai. Việc xác định đáy hay đỉnh chỉ có thể thực sự chính xác sau khi chúng đã xảy ra. Thay vì cố gắng đoán đỉnh và đáy, hãy chờ đợi thị trường xác nhận. Khi có đủ dữ liệu và xu hướng rõ ràng, bạn sẽ có cơ sở vững chắc hơn để đưa ra quyết định đầu tư.
Lãng phí thời gian và cơ hội
Tập trung quá nhiều vào việc dự đoán đỉnh đáy có thể khiến bạn bỏ lỡ nhiều cơ hội đầu tư tốt khác. Thay vì tìm cách đoán trước, bạn nên dành thời gian để nghiên cứu và xây dựng chiến lược đầu tư bền vững.
Thay vào đó, hãy làm gì?
Mua khi giá lên
Một chiến lược khác mà bạn có thể áp dụng là mua thêm khi giá cổ phiếu đang có xu hướng tăng. Cách này giúp bạn tận dụng xu hướng thị trường và giảm thiểu rủi ro khi giá tiếp tục giảm. Bạn có thể mua thêm khi giá cổ phiếu vượt qua các ngưỡng kháng cự quan trọng, đảm bảo rằng đà tăng được xác nhận. Điều cần lưu ý là nếu bạn mua cổ phiếu nhiều lần thì hãy đảm bảo rằng số lượng cổ phiếu bạn mua vào ở vùng giá cao không nhiều hơn số cổ phiếu bạn mua vào ở vùng giá thấp để tránh mất cân đối tài khoản.
Sử dụng mức lời làm đệm cho mức lỗ
Một phương pháp hiệu quả là sử dụng mức lời của lệnh trước để làm đệm cho mức lỗ của lệnh sau. Bằng cách này, bạn có thể bảo vệ vốn và tối đa hóa lợi nhuận. Chẳng hạn, nếu bạn đã có một lệnh mua với lợi nhuận 10%, bạn có thể dùng phần lợi nhuận này để mua thêm cổ phiếu, giảm thiểu rủi ro nếu giá giảm.
Bạn cũng có thể dùng mức lời 10% này để dự trù cho khoảng lỗ có thể phát sinh của lệnh mua sau. Điều quan trọng là việc mua khi giá lên sẽ giúp bạn tập trung đầu tư cho một cổ phiếu mạnh và giảm rủi ro và gánh nặng tâm lý.
Xác định vùng giá hợp lý
Thay vì cố đoán chính xác một mức giá, hãy xác định một vùng giá mà bạn cho là hợp lý để mua vào hoặc bán ra. Ví dụ, nếu bạn xác định rằng giá của một cổ phiếu trong khoảng từ 50.000 đến 55.000 VNĐ là hợp lý dựa trên các yếu tố cơ bản, bạn có thể bắt đầu mua vào khi giá rơi vào vùng này.
Quản lý rủi ro
Đừng đặt cược tất cả vào một lần. Hãy phân bổ vốn một cách hợp lý và đa dạng hóa danh mục đầu tư. Nguyên tắc 4% của Harry Markowitz, một nhà kinh tế học đoạt giải Nobel, khuyến nghị rằng không nên đầu tư quá 4% vốn vào một tài sản đơn lẻ để giảm thiểu rủi ro.
Tập trung vào giá trị dài hạn
Chọn những công ty có nền tảng tốt, triển vọng kinh doanh tích cực. Đầu tư dài hạn sẽ giúp bạn ít bị ảnh hưởng bởi biến động ngắn hạn. Ví dụ, việc đầu tư vào các công ty công nghệ lớn như Apple hay Microsoft trong thập kỷ qua đã mang lại lợi nhuận ổn định cho những ai kiên nhẫn.
Học hỏi liên tục
Dành thời gian để học về phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật và theo dõi tin tức thị trường. Kiến thức sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn hơn. Đọc sách, tham gia các khóa học trực tuyến, và theo dõi các chuyên gia uy tín là những cách hiệu quả để nâng cao hiểu biết của bạn.
Lời kết
Đầu tư chứng khoán không phải là việc đoán mò hay đánh bạc. Đó là một quá trình dài hơi đòi hỏi kiến thức, kỷ luật và kiên nhẫn. Thay vì cố gắng "bắt đáy", hãy tập trung vào việc xây dựng một chiến lược đầu tư vững chắc, quản lý rủi ro hiệu quả và không ngừng học hỏi. Với cách tiếp cận này, bạn sẽ có thể vượt qua những giai đoạn biến động và đạt được thành công lâu dài trên thị trường chứng khoán.
