Đội lái chứng khoán là ai và họ hoạt động như thế nào?
Trong thị trường chứng khoán Việt Nam, khái niệm "đội lái" ám chỉ các nhóm nhà đầu tư, tổ chức, hoặc cá nhân có khả năng và ý định thao túng giá cổ phiếu để thu lợi. Họ thường là những người có tiềm lực tài chính lớn, mối quan hệ với ban lãnh đạo doanh nghiệp, hoặc những người sở hữu một lượng cổ phiếu đáng kể. Đội lái có thể hoạt động đơn lẻ hoặc kết hợp với các nhóm cổ đông lớn và ban lãnh đạo doanh nghiệp để kiểm soát thông tin và tác động lên giá cổ phiếu.
Các chiêu trò thường thấy của đội lái
Gom hàng trong im lặng: Đây là bước đầu tiên trong chu kỳ làm giá. Đội lái sẽ từ từ mua gom cổ phiếu với số lượng lớn nhưng không làm giá tăng đột ngột, thường kéo dài từ vài tháng đến hơn một năm. Chiến thuật này bao gồm đặt lệnh mua với khối lượng nhỏ để không gây chú ý, hoặc đè giá bằng cách bán ra khối lượng lớn khi giá cổ phiếu lên cao để ép giá xuống thấp hơn.
Đẩy giá lên (bơm giá): Sau khi gom đủ lượng cổ phiếu, đội lái sẽ tận dụng các tin tức tốt (hoặc tự tạo ra tin tốt) để đẩy giá cổ phiếu tăng mạnh. Họ có thể sử dụng các công cụ truyền thông, hoặc tung ra các thông tin tích cực về doanh nghiệp như kết quả kinh doanh vượt trội, kế hoạch M&A, hoặc dự án lớn mới.
Xả hàng (bán ra): Khi giá cổ phiếu đã đạt mức mục tiêu, đội lái bắt đầu bán ra dần dần hoặc xả mạnh, tạo ra hiện tượng "sập giá" đột ngột. Những nhà đầu tư nhỏ lẻ thường bị cuốn theo xu hướng tăng giá và mua vào ở đỉnh, dẫn đến việc bị "úp bô" khi giá cổ phiếu lao dốc.
Nghỉ xả (phân phối lại cổ phiếu): Sau khi xả hàng, giá cổ phiếu thường giảm về mức thấp, và quá trình này có thể được lặp lại khi đội lái thu gom lại cổ phiếu ở mức giá rẻ hơn, chuẩn bị cho chu kỳ bơm xả tiếp theo.
Điều kiện để đội lái hoạt động hiệu quả
Để thao túng giá cổ phiếu, đội lái cần hội tụ một số điều kiện:
Khả năng kiểm soát thông tin: Đội lái thường có mối quan hệ mật thiết với ban lãnh đạo công ty hoặc sở hữu quyền lực lớn trong công ty để kiểm soát các thông tin quan trọng.
Nguồn lực tài chính mạnh: Việc thao túng giá cổ phiếu đòi hỏi đội lái có khả năng tài chính để mua vào số lượng lớn cổ phiếu hoặc chịu được biến động giá.
Cổ phiếu có thanh khoản thấp: Các mã cổ phiếu có vốn hóa nhỏ và thanh khoản thấp dễ bị thao túng giá hơn.
Đội lái và những rủi ro cho nhà đầu tư
Hoạt động của đội lái gây ra nhiều rủi ro cho nhà đầu tư nhỏ lẻ, vì họ dễ bị cuốn theo các đợt "sóng" mà không hiểu rõ về lý do thực sự đằng sau sự biến động giá. Khi giá cổ phiếu bị thao túng, thị trường trở nên thiếu minh bạch, và những người tham gia sau thường phải chịu thiệt hại lớn khi giá cổ phiếu giảm mạnh. Đó là lý do vì sao các chuyên gia thường khuyến cáo nhà đầu tư nên tránh xa các cổ phiếu có dấu hiệu thao túng hoặc biến động mạnh mà không có lý do rõ ràng.
Một số ví dụ về các đội lái nổi tiếng
Ở Việt Nam, một số cái tên như "Tuấn Mượt," "Quyết còi," "Đội lái Thuấn An Giang," và "Đội lái đò Sông Đà" đã trở thành những biểu tượng cho các hoạt động thao túng giá cổ phiếu. Những nhóm này thường tập trung vào các mã cổ phiếu có vốn hóa vừa và nhỏ, sử dụng chiến thuật bơm xả, gây ra nhiều đợt sóng lớn trên thị trường.
Đội lái Tuấn Mượt: Nổi tiếng với các mã như EIB, IDC, GEX, VGC, và MHC. Đội này có khả năng thao túng giá mạnh mẽ, thường tạo ra những đợt "bơm xả" (pump and dump) với biên độ dao động lớn.
Đội lái Thuấn An Giang: Tập trung vào các mã ASM và IDI. Đã có những lần sử dụng chiến thuật "gom hàng" trong im lặng và đẩy giá cổ phiếu bằng các tin tức tốt trước khi xả hàng.
Đội lái Hải Phòng: Thường liên quan đến TCH và HHS. Những mã này từng xuất hiện những biến động giá bất thường không đi kèm với thay đổi cơ bản của doanh nghiệp.
Đội lái đò Sông Đà: Được biết đến với việc điều khiển cả nhóm cổ phiếu thuộc dòng Sông Đà. Chiến thuật gom hàng và đẩy giá thường diễn ra trước khi công bố các dự án mới hoặc tin tức M&A.
Đội lái nhà Tâm Quốc Hội: Với các mã ITA và KBC, đây là nhóm nổi tiếng trong lĩnh vực bất động sản. Đội này thường tận dụng các đợt biến động thị trường để "bơm" cổ phiếu trước khi phân phối lại.
Bamboo Capital (BCG, TCD): Một đội lái mới nổi, thường dùng các chiến lược thao túng thông qua các tin tức liên quan đến năng lượng tái tạo và các dự án lớn để tác động đến giá cổ phiếu.
Các đội khác: Bao gồm Đất Xanh (DXG), An Phát (AAA), và SJF (Tre xanh). Đây đều là các mã có thời gian biến động mạnh mẽ trên thị trường, với nhiều lần xuất hiện nghi vấn thao túng giá.
Kết luận
Việc hiểu rõ về hoạt động của các đội lái là rất quan trọng để nhà đầu tư có thể tránh được rủi ro trên thị trường chứng khoán. Cần nắm bắt các dấu hiệu của cổ phiếu bị làm giá và duy trì một chiến lược đầu tư thận trọng, tránh xa những cổ phiếu có dấu hiệu bị thao túng.
