Chỉ báo Sức mạnh Tương đối (RSI)

Định nghĩa RSI

RSI là một chỉ báo momentum được sử dụng trong phân tích kỹ thuật. RSI đo lường tốc độ và mức độ thay đổi giá gần đây của một tài sản phát hiện điều kiện quá mua hoặc quá bán trong giá của tài sản đó.

RSI được hiển thị dưới dạng dao động (biểu đồ đường) trên thang điểm từ 0 đến 100. Chỉ báo này được phát triển bởi J. Welles Wilder Jr. và được giới thiệu trong cuốn sách năm 1978 của ông, "Những Khái niệm Mới trong Hệ thống Giao dịch Kỹ thuật".

Ngoài việc xác định chứng khoán quá mua và quá bán, RSI cũng có thể chỉ ra các chứng khoán có thể sẵn sàng cho một đảo chiều xu hướng hoặc điều chỉnh giá. Nó có thể báo hiệu thời điểm mua và bán. Thông thường, chỉ số RSI từ 70 trở lên cho thấy điều kiện quá mua. Chỉ số 30 hoặc thấp hơn cho thấy điều kiện quá bán.

RSI là một trong những chỉ báo kỹ thuật phổ biến nhất và thường có sẵn trên hầu hết các nền tảng giao dịch do các công ty môi giới chứng khoán trực tuyến cung cấp.

Những điểm chính cần nắm:

• RSI là dao động momentum phổ biến được giới thiệu năm 1978

• RSI cung cấp cho các nhà giao dịch kỹ thuật tín hiệu về momentum giá tăng và giảm, và thường được vẽ bên dưới biểu đồ giá của tài sản

• Tài sản thường được coi là quá mua khi RSI trên 70 và quá bán khi dưới 30

• Trong một số trường hợp, đường RSI cắt xuống dưới đường quá mua hoặc cắt lên trên đường quá bán có thể được các nhà giao dịch xem như tín hiệu để mua hoặc bán

• RSI hoạt động tốt nhất trong các các vùng giao dịch theo biên hơn là thị trường có xu hướng

Cách hoạt động của RSI

Là một chỉ báo momentum, RSI so sánh sức mạnh của một chứng khoán trong những ngày giá tăng với sức mạnh của nó trong những ngày giá giảm. Việc liên hệ kết quả so sánh này với hành động giá có thể giúp các nhà giao dịch có ý tưởng về cách giá một tài sản có thể hoạt động.

RSI, đặc biệt khi được sử dụng kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật khác, có thể giúp các nhà giao dịch đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt hơn.

Tính toán RSI

RSI sử dụng phép tính hai phần bắt đầu với công thức sau:

RSI bước một = 100 - [100/(1 + (Tăng trung bình/Giảm trung bình))]

Tăng hoặc giảm trung bình được sử dụng trong tính toán này là tăng hoặc giảm phần trăm trung bình trong kỳ xem xét. Công thức sử dụng giá trị dương cho giảm trung bình. Những kỳ có giá giảm được tính là 0 trong tính toán tăng trung bình. Những kỳ có giá tăng được tính là 0 trong tính toán giảm trung bình.

Số kỳ chuẩn được sử dụng để tính giá trị RSI ban đầu là 14. Ví dụ, giả sử thị trường đóng cửa cao hơn 7 trong 14 ngày qua với tăng trung bình ban đầu là 1%. Bảy ngày còn lại đều đóng cửa thấp hơn với giảm trung bình ban đầu là -0,8%.

Phép tính đầu tiên cho RSI sẽ như sau:

55.55 = 100 - [100/(1 + (1%/14)/(0,8%/14))]

Khi đã có dữ liệu của 14 kỳ, phép tính thứ hai có thể được thực hiện. Mục đích của nó là làm mượt kết quả để RSI chỉ gần 100 hoặc 0 trong thị trường có xu hướng mạnh.

RSI bước hai = 100 - [100/(1 + ((Tăng TB trước × 13) + Tăng hiện tại)/((Giảm TB trước × 13) + Giảm hiện tại))]

Vẽ đồ thị RSI

Sau khi RSI được tính toán, chỉ báo RSI có thể được vẽ đồ thị, thường là bên dưới biểu đồ giá của tài sản. RSI sẽ tăng khi số lượng và độ lớn của các ngày tăng tăng lên. Nó sẽ giảm khi số lượng và độ lớn của các ngày giảm tăng lên.

Như bạn có thể thấy trong biểu đồ trên, chỉ báo RSI có thể ở trong vùng quá mua trong thời gian dài khi cổ phiếu đang trong xu hướng tăng. Chỉ báo cũng có thể ở trong vùng quá bán trong thời gian dài khi cổ phiếu đang trong xu hướng giảm. Điều này có thể gây nhầm lẫn cho các nhà phân tích mới, nhưng việc học cách sử dụng chỉ báo trong bối cảnh xu hướng hiện tại sẽ làm rõ những vấn đề này.

Tại sao RSI quan trọng?

• Các nhà giao dịch có thể sử dụng RSI để dự đoán hành vi giá của chứng khoán

• Nó có thể giúp các nhà giao dịch xác nhận xu hướng và đảo chiều xu hướng

• Nó có thể chỉ ra các chứng khoán quá mua và quá bán

• Nó có thể cung cấp tín hiệu mua và bán cho các nhà giao dịch ngắn hạn

• Đây là chỉ báo kỹ thuật có thể được sử dụng cùng với các chỉ báo khác để hỗ trợ chiến lược giao dịch

Sử dụng RSI với xu hướng

Điều chỉnh mức RSI để phù hợp với xu hướng

Xu hướng chính của chứng khoán là quan trọng cần biết để hiểu đúng các chỉ số RSI. Ví dụ, chuyên gia kỹ thuật thị trường nổi tiếng Constance Brown, CMT, đề xuất rằng chỉ số quá bán của RSI trong xu hướng tăng có thể cao hơn nhiều so với 30. Tương tự, chỉ số quá mua trong xu hướng giảm thấp hơn nhiều so với 70.

Như bạn có thể thấy trong biểu đồ sau, trong xu hướng giảm, RSI đạt đỉnh gần 50 thay vì 70. Các nhà giao dịch có thể xem đây là tín hiệu đáng tin cậy hơn cho điều kiện giảm giá.

Nhiều nhà đầu tư tạo đường xu hướng ngang giữa các mức 30 và 70 khi có xu hướng mạnh để xác định tốt hơn xu hướng tổng thể và các điểm cực đoan.

Nguyên tắc chung khi sử dụng RSI:

• Hãy xem RSI như một chỉ báo cho thấy áp lực mua và bán. Trong đó, RSI trên 50 cho thấy áp lực mua lớn hơn áp lực bán và ngược lại

• Luôn xác định xu hướng chính của thị trường trước

• RSI hoạt động tốt nhất trong thị trường đi ngang

• Hạn chế sử dụng mốc 30, 70 làm các dấu hiệu bán quá mua. Trong trường hợp muốn sử dụng, hãy điều chỉnh các ngưỡng RSI cho phù hợp với xu hướng hiện tại

• Kết hợp với các công cụ phân tích khác để có tín hiệu chính xác hơn

Sử dụng các tín hiệu mua bán theo xu hướng

Một khái niệm liên quan tập trung vào các tín hiệu và kỹ thuật giao dịch theo xu hướng. Nói đơn giản là:

• Trong xu hướng tăng: Chúng ta nên ưu tiên sử dụng các tín hiệu mua (bullish signals)

• Trong xu hướng giảm: Chúng ta nên ưu tiên sử dụng các tín hiệu bán (bearish signals)

Việc tuân thủ nguyên tắc này sẽ giúp các nhà giao dịch tránh được những cảnh báo giả mà RSI có thể tạo ra trong thị trường có xu hướng rõ ràng.

RSI bao nhiêu được coi là tăng (Bullish)?

1. Trong thị trường đi ngang (Sideway):

• RSI < 30: Tín hiệu quá bán, có thể mua vào

• RSI từ dưới 30 cắt lên trên 30: Xác nhận tín hiệu mua

2. Trong xu hướng tăng (Uptrend):

• RSI điều chỉnh về vùng 40-50: Đây là vùng hỗ trợ RSI trong uptrend

• RSI nảy lên từ vùng 40-50: Tín hiệu tiếp tục xu hướng tăng

• Lưu ý: Trong uptrend, vùng quá bán có thể cao hơn 30

3. Điều cần lưu ý:

• Trong xu hướng giảm mạnh: Nên thận trọng với tín hiệu mua

• Không nên giao dịch ngược xu hướng chính của thị trường

• Cần kết hợp với các công cụ phân tích khác để xác nhận

RSI bao nhiêu được coi là giảm (Bearish)?

1. Trong thị trường đi ngang (Sideway):

• RSI > 70: Tín hiệu quá mua, có thể bán ra

• RSI từ trên 70 cắt xuống dưới 70: Xác nhận tín hiệu bán

2. Trong xu hướng giảm (Downtrend):

• RSI hồi phục đến vùng 50-60: Đây là vùng kháng cự RSI trong downtrend

• RSI giảm từ vùng 50-60: Tín hiệu tiếp tục xu hướng giảm

• Lưu ý: Trong downtrend, vùng quá mua có thể thấp hơn 70

3. Điều cần lưu ý:

• Trong xu hướng tăng mạnh: Nên thận trọng với tín hiệu bán

• Không nên vội bán khi RSI ở mức cao trong uptrend mạnh

• Cần kết hợp với phân tích xu hướng và các chỉ báo khác

Giải thích RSI và phạm vi RSI

Các hướng dẫn này có thể giúp traders xác định độ mạnh của xu hướng và phát hiện khả năng đảo chiều. Ví dụ:

• Nếu trong xu hướng tăng mà RSI không thể đạt 70 sau nhiều lần dao động giá liên tiếp, sau đó giảm xuống dưới 30 → xu hướng có thể đang suy yếu và sắp đảo chiều

• Ngược lại trong xu hướng giảm - Nếu RSI không xuống được mức 30 và sau đó tăng vượt 70 → xu hướng giảm có thể đã kết thúc và sắp chuyển sang tăng

Đường xu hướng và đường trung bình động là những công cụ kỹ thuật hữu ích cần kết hợp khi sử dụng RSI theo cách này.

Lưu ý: Đừng nhầm lẫn RSI với sức mạnh tương đối (Relative Strength). RSI đề cập đến sự thay đổi momentum giá của một tài sản, trong khi sức mạnh tương đối so sánh hiệu suất giữa hai hoặc nhiều tài sản.

Phân kỳ RSI (RSI Divergences)

Phân kỳ RSI xảy ra khi chỉ báo và giá bắt đầu đạt đến các mức khác nhau, cho thấy sự thay đổi momentum trước khi có sự thay đổi hướng giá.

Phân kỳ thông thường (Regular divergence)

Đây là tín hiệu đảo chiều xu hướng

1. Phân kỳ tăng (Bullish divergence):

• Giá tạo đáy thấp hơn (lower low)

• Nhưng RSI tạo đáy cao hơn (higher low)

• → Báo hiệu momentum tăng đang mạnh lên và có thể dùng để mở vị thế mua

2. Phân kỳ giảm (Bearish divergence):

• Giá tạo đỉnh cao hơn (higher high)

• Nhưng RSI tạo đỉnh thấp hơn (lower high)

• → Báo hiệu khả năng chuyển sang momentum giảm

Lưu ý: phân kỳ có thể gây nhầm lẫn khi cổ phiếu đang trong xu hướng dài hạn ổn định. Trong trường hợp đó, nhiều phân kỳ có thể xuất hiện trước khi giá thực sự đảo chiều.

Phân kỳ ẩn (Hidden divergence)

Đây là tín hiệu tiếp tục xu hướng

1. Phân kỳ tăng (Bullish divergence):

• Giá tạo đáy cao hơn (higher low)

• Nhưng RSI tạo đáy thấp hơn (lower low)

• → thường xuất hiện khi giá điều chỉnh trong một xu hướng tăng. Cho thấy lực bán dù mạnh nhưng không thể đẩy giá xuống thấp hơn.

2. Phân kỳ giảm (Bearish divergence):

• Giá tạo đỉnh thấp hơn (lower high)

• Nhưng RSI tạo đỉnh cao hơn (higher high)

• → thường xuất hiện khi giá điều chỉnh trong một xu hướng giảm. Cho thấy lực mua dù mạnh nhưng không thể đẩy giá lên hơn.

Tóm lại:

• Trong xu hướng giá lên: phân kỳ đỉnh -> đảo chiều, phân kỳ đáy: tiếp diễn

• Trong xu hướng giá xuống: phân kỳ đáy -> đảo chiều, phân kỳ đỉnh: tiếp diễn

Tuy nhiên, phân kỳ có thể gây nhầm lẫn khi cổ phiếu đang trong xu hướng dài hạn ổn định. Trong trường hợp đó, nhiều phân kỳ có thể xuất hiện trước khi giá thực sự đảo chiều.

Lưu ý: không nên áp dụng phân kỳ trong thị trường vô hướng. Lúc thị trường Sideway MACD sẽ liên tục cắt qua lại mức Zero.

Từ chối RSI (RSI Swing Rejections)

Một kỹ thuật giao dịch khác xem xét hành vi RSI khi nó thoát ra khỏi vùng quá mua hoặc quá bán. Tín hiệu này được gọi là từ chối swing. Một từ chối swing tăng có 4 phần:

1. RSI giảm vào vùng quá bán (dưới 30)

2. RSI cắt lên trên mức 30

3. RSI tạo một đáy nông hơn mà không xuống lại vùng quá bán

4. RSI sau đó phá vỡ đỉnh gần nhất của nó

Tương tự, từ chối swing giảm cũng có 4 phần:

1. RSI tăng vào vùng quá mua (trên 70)

2. RSI cắt xuống dưới mức 70

3. RSI tạo một đỉnh mới mà không chạm vùng quá mua

4. RSI sau đó phá vỡ đáy gần nhất của nó

Như với hầu hết các kỹ thuật giao dịch, tín hiệu này sẽ đáng tin cậy nhất khi nó phù hợp với xu hướng dài hạn. Các tín hiệu giảm trong xu hướng giảm ít có khả năng tạo ra cảnh báo giả.

Bạn cũng có thể vận dụng nó tương tự như khái niệm cấu trúc thị trường và không nhất thiết phải ràng buộc các điều kiện về mức RSI cụ thể. Chỉ cần RSI tạo cấu trúc tăng hay giảm là được.

So sánh giữa RSI và MACD

MACD (Moving Average Convergence Divergence) là một chỉ báo momentum theo xu hướng khác cho thấy mối quan hệ giữa hai đường trung bình động của giá chứng khoán. MACD được tính bằng cách trừ EMA 26 ngày từ EMA 12 ngày. Kết quả của phép tính này là đường MACD.

Đường EMA 9 ngày của MACD, được gọi là đường tín hiệu, sau đó được vẽ trên đường MACD. Nó có thể hoạt động như một trigger cho tín hiệu mua và bán. Traders có thể mua khi MACD cắt lên trên đường tín hiệu và bán hoặc short khi MACD cắt xuống dưới đường tín hiệu.

RSI được thiết kế để chỉ ra liệu chứng khoán có bị quá mua hay quá bán so với mức giá gần đây. Nó được tính toán bằng cách sử dụng mức tăng và giảm giá trung bình trong một khoảng thời gian. Thời gian mặc định là 14 chu kỳ, với giá trị từ 0 đến 100.

MACD đo lường mối quan hệ giữa hai EMA, trong khi RSI đo lường momentum thay đổi giá liên quan đến mức cao và thấp gần đây. Hai chỉ báo này thường được sử dụng cùng nhau để cung cấp cho các nhà phân tích bức tranh kỹ thuật đầy đủ hơn về thị trường.

Cả hai chỉ báo đều đo lường momentum của tài sản. Tuy nhiên, chúng đo lường các yếu tố khác nhau và đôi khi có thể đưa ra các chỉ báo mâu thuẫn nhau.

Ví dụ:

• RSI có thể hiển thị chỉ số trên 70 trong một thời gian dài, cho thấy chứng khoán đang bị mua quá mức

• Trong khi đó, MACD vẫn có thể cho thấy momentum mua đang tăng cho chứng khoán đó

RSI nên sử dụng số chu kỳ nào?

Việc chọn chu kỳ RSI phù hợp phụ thuộc vào:

• Phong cách giao dịch của bạn

• Khung thời gian

• Điều kiện thị trường

1. Mặc định: 14 chu kỳ

   • Cung cấp phản ứng cân bằng với biến động giá

   • Phù hợp với swing trading và position trading

2. Chu kỳ ngắn (5-9):

   • Nhạy cảm hơn với biến động giá

   • Phù hợp với day trading

   • Bắt momentum nhanh

   • Nhưng tạo nhiều nhiễu hơn

3. Chu kỳ dài (21-30):

   • Phù hợp với đầu tư dài hạn

   • Bắt xu hướng lớn

   • Ít tín hiệu giả hơn