Chỉ báo Sức mạnh Tương đối (RSI)

Định nghĩa RSI

RSI là một chỉ báo momentum được sử dụng trong phân tích kỹ thuật. RSI đo lường tốc độ và mức độ thay đổi giá gần đây của một tài sản phát hiện điều kiện quá mua hoặc quá bán trong giá của tài sản đó.

RSI được hiển thị dưới dạng dao động (biểu đồ đường) trên thang điểm từ 0 đến 100. Chỉ báo này được phát triển bởi J. Welles Wilder Jr. và được giới thiệu trong cuốn sách năm 1978 của ông, "Những Khái niệm Mới trong Hệ thống Giao dịch Kỹ thuật".

Ngoài việc xác định chứng khoán quá mua và quá bán, RSI cũng có thể chỉ ra các chứng khoán có thể sẵn sàng cho một đảo chiều xu hướng hoặc điều chỉnh giá. Nó có thể báo hiệu thời điểm mua và bán. Thông thường, chỉ số RSI từ 70 trở lên cho thấy điều kiện quá mua. Chỉ số 30 hoặc thấp hơn cho thấy điều kiện quá bán.

RSI là một trong những chỉ báo kỹ thuật phổ biến nhất và thường có sẵn trên hầu hết các nền tảng giao dịch do các công ty môi giới chứng khoán trực tuyến cung cấp.

Những điểm chính cần nắm:

• RSI là dao động momentum phổ biến được giới thiệu năm 1978

• RSI cung cấp cho các nhà giao dịch kỹ thuật tín hiệu về momentum giá tăng và giảm, và thường được vẽ bên dưới biểu đồ giá của tài sản

• Tài sản thường được coi là quá mua khi RSI trên 70 và quá bán khi dưới 30

• Trong một số trường hợp, đường RSI cắt xuống dưới đường quá mua hoặc cắt lên trên đường quá bán có thể được các nhà giao dịch xem như tín hiệu để mua hoặc bán

• RSI hoạt động tốt nhất trong các các vùng giao dịch theo biên hơn là thị trường có xu hướng

Cách hoạt động của RSI

Là một chỉ báo momentum, RSI so sánh sức mạnh của một chứng khoán trong những ngày giá tăng với sức mạnh của nó trong những ngày giá giảm. Việc liên hệ kết quả so sánh này với hành động giá có thể giúp các nhà giao dịch có ý tưởng về cách giá một tài sản có thể hoạt động.

RSI, đặc biệt khi được sử dụng kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật khác, có thể giúp các nhà giao dịch đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt hơn.

Tính toán RSI

RSI sử dụng phép tính hai phần bắt đầu với công thức sau:

RSI bước một = 100 - [100/(1 + (Tăng trung bình/Giảm trung bình))]

Tăng hoặc giảm trung bình được sử dụng trong tính toán này là tăng hoặc giảm phần trăm trung bình trong kỳ xem xét. Công thức sử dụng giá trị dương cho giảm trung bình. Những kỳ có giá giảm được tính là 0 trong tính toán tăng trung bình. Những kỳ có giá tăng được tính là 0 trong tính toán giảm trung bình.

Số kỳ chuẩn được sử dụng để tính giá trị RSI ban đầu là 14. Ví dụ, giả sử thị trường đóng cửa cao hơn 7 trong 14 ngày qua với tăng trung bình ban đầu là 1%. Bảy ngày còn lại đều đóng cửa thấp hơn với giảm trung bình ban đầu là -0,8%.

Phép tính đầu tiên cho RSI sẽ như sau:

55.55 = 100 - [100/(1 + (1%/14)/(0,8%/14))]

Khi đã có dữ liệu của 14 kỳ, phép tính thứ hai có thể được thực hiện. Mục đích của nó là làm mượt kết quả để RSI chỉ gần 100 hoặc 0 trong thị trường có xu hướng mạnh.

RSI bước hai = 100 - [100/(1 + ((Tăng TB trước × 13) + Tăng hiện tại)/((Giảm TB trước × 13) + Giảm hiện tại))]

Trong thực tế, một thay đổi tương đối nhỏ về giá có thể khiến chỉ báo RSI dao động mạnh khi nó di chuyển quanh mức 50. Tuy nhiên, khi RSI tiến gần đến các vùng cực trị (quá mua hoặc quá bán), cần những biến động giá lớn hơn nhiều mới có thể đẩy chỉ báo này thay đổi một chút. Điều này giống như việc cần một động lượng ngày càng lớn để đẩy nó lên một con dốc ngày càng dốc hơn.

Các mức mà Chỉ số Sức mạnh Tương đối (RSI) gặp phải lực cản tăng nhanh là 66.6 và 33.3. Thực tế, hành vi này là hệ quả từ chính công thức tính RSI, được thiết kế để giới hạn phạm vi dao động của chỉ báo trong khoảng từ 0 đến 100.

Trong một khoảng thời gian quan sát nhất định, khi Giá trị Trung bình Tăng (UP Average) bằng Giá trị Trung bình Giảm (DOWN Average) trong công thức tính RSI, chỉ báo RSI sẽ hiển thị giá trị 50, phản ánh sự cân bằng giữa các biến động tăng và giảm. Khi sự cân bằng này nghiêng về phía Giá trị Trung bình Tăng hoặc Giảm, RSI sẽ tăng hoặc giảm tương ứng, nhưng không theo tỷ lệ trực tiếp hoặc tuyến tính.

Bảng sau đây thể hiện tỷ lệ UP/DOWN cần thiết để RSI đạt các giá trị tương ứng:

Vẽ đồ thị RSI

Sau khi RSI được tính toán, chỉ báo RSI có thể được vẽ đồ thị, thường là bên dưới biểu đồ giá của tài sản. RSI sẽ tăng khi số lượng và độ lớn của các ngày tăng tăng lên. Nó sẽ giảm khi số lượng và độ lớn của các ngày giảm tăng lên.

Như bạn có thể thấy trong biểu đồ trên, chỉ báo RSI có thể ở trong vùng quá mua trong thời gian dài khi cổ phiếu đang trong xu hướng tăng. Chỉ báo cũng có thể ở trong vùng quá bán trong thời gian dài khi cổ phiếu đang trong xu hướng giảm. Điều này có thể gây nhầm lẫn cho các nhà phân tích mới, nhưng việc học cách sử dụng chỉ báo trong bối cảnh xu hướng hiện tại sẽ làm rõ những vấn đề này.

Tại sao RSI quan trọng?

• Các nhà giao dịch có thể sử dụng RSI để dự đoán hành vi giá của chứng khoán

• Nó có thể giúp các nhà giao dịch xác nhận xu hướng và đảo chiều xu hướng

• Nó có thể chỉ ra các chứng khoán quá mua và quá bán

• Nó có thể cung cấp tín hiệu mua và bán cho các nhà giao dịch ngắn hạn

• Đây là chỉ báo kỹ thuật có thể được sử dụng cùng với các chỉ báo khác để hỗ trợ chiến lược giao dịch

Sử dụng RSI với xu hướng

Điều chỉnh mức RSI để phù hợp với xu hướng

Xu hướng chính của chứng khoán là quan trọng cần biết để hiểu đúng các chỉ số RSI. Ví dụ, chuyên gia kỹ thuật thị trường nổi tiếng Constance Brown, CMT, đề xuất rằng chỉ số quá bán của RSI trong xu hướng tăng có thể cao hơn nhiều so với 30. Tương tự, chỉ số quá mua trong xu hướng giảm thấp hơn nhiều so với 70.

Như bạn có thể thấy trong biểu đồ sau, trong xu hướng giảm, RSI đạt đỉnh gần 50 thay vì 70. Các nhà giao dịch có thể xem đây là tín hiệu đáng tin cậy hơn cho điều kiện giảm giá.

Nhiều nhà đầu tư tạo đường xu hướng ngang giữa các mức 30 và 70 khi có xu hướng mạnh để xác định tốt hơn xu hướng tổng thể và các điểm cực đoan.

Nguyên tắc chung khi sử dụng RSI:

• Hãy xem RSI như một chỉ báo cho thấy áp lực mua và bán. Trong đó, RSI trên 50 cho thấy áp lực mua lớn hơn áp lực bán và ngược lại

• Luôn xác định xu hướng chính của thị trường trước

• RSI hoạt động tốt nhất trong thị trường đi ngang

• Hạn chế sử dụng mốc 30, 70 làm các dấu hiệu bán quá mua. Trong trường hợp muốn sử dụng, hãy điều chỉnh các ngưỡng RSI cho phù hợp với xu hướng hiện tại

• Kết hợp với các công cụ phân tích khác để có tín hiệu chính xác hơn

Khi RSI dao động quanh mức 50 với biên độ nhỏ, nó có thể phản ánh sự thiếu quyết đoán của thị trường. Điều này thường dẫn đến sự hình thành mô hình tam giác RSI, trong đó chỉ báo RSI dao động trong một phạm vi thu hẹp quanh mức 50, tương ứng với hành động giá di chuyển trong biên độ hẹp hoặc hình thành mô hình tam giác giá.

Điểm quan trọng là khi RSI phá vỡ mô hình tam giác, cả RSI và giá thường sẽ có một biến động mạnh theo hướng bứt phá. Vì vậy, mô hình tam giác RSI là một tín hiệu quan trọng cần theo dõi để dự đoán một chuyển động lớn sắp tới trên thị trường.

Sử dụng các tín hiệu mua bán theo xu hướng

Một khái niệm liên quan tập trung vào các tín hiệu và kỹ thuật giao dịch theo xu hướng. Nói đơn giản là:

• Trong xu hướng tăng: Chúng ta nên ưu tiên sử dụng các tín hiệu mua (bullish signals)

• Trong xu hướng giảm: Chúng ta nên ưu tiên sử dụng các tín hiệu bán (bearish signals)

Việc tuân thủ nguyên tắc này sẽ giúp các nhà giao dịch tránh được những cảnh báo giả mà RSI có thể tạo ra trong thị trường có xu hướng rõ ràng.

RSI bao nhiêu được coi là tăng (Bullish)?

1. Trong thị trường đi ngang (Sideway):

• RSI < 30: Tín hiệu quá bán, có thể mua vào

• RSI từ dưới 30 cắt lên trên 30: Xác nhận tín hiệu mua

2. Trong xu hướng tăng (Uptrend):

• RSI điều chỉnh về vùng 40-50: Đây là vùng hỗ trợ RSI trong uptrend

• RSI nảy lên từ vùng 40-50: Tín hiệu tiếp tục xu hướng tăng

• Lưu ý: Trong uptrend, vùng quá bán có thể cao hơn 30

3. Điều cần lưu ý:

• Trong xu hướng giảm mạnh: Nên thận trọng với tín hiệu mua

• Không nên giao dịch ngược xu hướng chính của thị trường

• Cần kết hợp với các công cụ phân tích khác để xác nhận

RSI bao nhiêu được coi là giảm (Bearish)?

1. Trong thị trường đi ngang (Sideway):

• RSI > 70: Tín hiệu quá mua, có thể bán ra

• RSI từ trên 70 cắt xuống dưới 70: Xác nhận tín hiệu bán

2. Trong xu hướng giảm (Downtrend):

• RSI hồi phục đến vùng 50-60: Đây là vùng kháng cự RSI trong downtrend

• RSI giảm từ vùng 50-60: Tín hiệu tiếp tục xu hướng giảm

• Lưu ý: Trong downtrend, vùng quá mua có thể thấp hơn 70

3. Điều cần lưu ý:

• Trong xu hướng tăng mạnh: Nên thận trọng với tín hiệu bán

• Không nên vội bán khi RSI ở mức cao trong uptrend mạnh

• Cần kết hợp với phân tích xu hướng và các chỉ báo khác

Giải thích RSI và phạm vi RSI

Các hướng dẫn này có thể giúp traders xác định độ mạnh của xu hướng và phát hiện khả năng đảo chiều. Ví dụ:

• Nếu trong xu hướng tăng mà RSI không thể đạt 70 sau nhiều lần dao động giá liên tiếp, sau đó giảm xuống dưới 30 → xu hướng có thể đang suy yếu và sắp đảo chiều

• Ngược lại trong xu hướng giảm - Nếu RSI không xuống được mức 30 và sau đó tăng vượt 70 → xu hướng giảm có thể đã kết thúc và sắp chuyển sang tăng

Đường xu hướng và đường trung bình động là những công cụ kỹ thuật hữu ích cần kết hợp khi sử dụng RSI theo cách này.

Lưu ý: Đừng nhầm lẫn RSI với sức mạnh tương đối (Relative Strength). RSI đề cập đến sự thay đổi momentum giá của một tài sản, trong khi sức mạnh tương đối so sánh hiệu suất giữa hai hoặc nhiều tài sản.

RSI có một đặc tính toán học khiến nó gặp lực cản tự nhiên quanh mức 66 và 33, làm cho chỉ báo này khó vượt qua các ngưỡng này. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là khi RSI chạm các mức này, xu hướng thị trường đã cạn kiệt.

Khi RSI vượt 66 hoặc xuống dưới 33, một biến động nhỏ trong RSI có thể phản ánh một biến động giá lớn. Điều này có nghĩa là khi RSI đạt 70 trong một xu hướng tăng mạnh, giá vẫn có thể tiếp tục tăng đáng kể. Ngược lại, khi RSI dưới 33 trong một xu hướng giảm, giá vẫn có thể giảm sâu hơn nữa.

Điều quan trọng là phải xem xét RSI trong bối cảnh khung thời gian nào. Chẳng hạn, nếu một đợt tăng kéo dài 5 ngày, việc RSI đạt 70 trên biểu đồ 15 phút không đồng nghĩa với việc xu hướng tăng đã kết thúc. Trong khi đó, RSI 15 phút có thể nhiều lần chạm 70 trong một xu hướng tăng mạnh, nhưng trên khung ngày, RSI vẫn có thể chỉ ở mức 60 với dư địa tăng tiếp tục. Tương tự, RSI đạt 30 trên biểu đồ ngày có thể báo hiệu quá bán, nhưng trên khung tuần, RSI vẫn ở mức 40, cho thấy thị trường còn khả năng giảm tiếp.

Do đó, không nên phân tích RSI một cách đơn lẻ mà cần kết hợp với nhiều khung thời gian khác nhau. Một ví dụ khác là phân kỳ giá/RSI: nếu RSI ngày đạt 75 nhưng giá vẫn tiếp tục lập đỉnh mới trong khi RSI dần giảm, đây là một phân kỳ âm. Một số người cho rằng RSI đã "thoát" khỏi vùng quá mua, nhưng thực tế, khi giá vẫn tăng, vùng quá mua chưa hề xuất hiện.

Không có khái niệm RSI quá mua/quá bán tuyệt đối, cũng như không có điều kiện giá nào là quá mua/quá bán một cách tuyệt đối. Thị trường tăng có thể khiến RSI vượt 70 trên cả khung tuần, trong khi thị trường giảm mạnh có thể khiến RSI bị "mắc kẹt" dưới 30 trong thời gian dài.

Không có một mức RSI cụ thể nào có thể xác định một cách tuyệt đối rằng thị trường đang quá mua hay quá bán. Theo đặc tính toán học, RSI thường di chuyển trong khoảng từ 30 đến 70. Tuy nhiên:

• Trong thị trường tăng, tâm lý tích cực khiến phạm vi RSI dịch lên khoảng 10 điểm, dao động chủ yếu trong vùng 40 - 80. Nếu RSI duy trì trong khoảng này trên một khung thời gian nhất định, có thể coi đó là một xu hướng tăng.

• Trong thị trường giảm, tâm lý tiêu cực khiến phạm vi RSI dịch xuống khoảng 10 điểm, dao động chủ yếu trong vùng 20 - 60, thể hiện một xu hướng giảm.

Lời khuyên: Đừng vội mở vị thế ngược xu hướng chỉ vì RSI chạm 70 hoặc 30. Hãy luôn đặt nó vào bối cảnh phù hợp với khung thời gian và xu hướng chung của thị trường.

RSI Range-Shift – Dịch Chuyển Phạm Vi RSI

Để xác định nhanh xu hướng trên một khung thời gian nhất định, hãy quan sát biểu đồ RSI và kiểm tra phạm vi dao động của nó:

• Nếu RSI chủ yếu dao động trong khoảng 40 - 80, thị trường đang trong xu hướng tăng.

• Nếu RSI chủ yếu dao động trong khoảng 20 - 60, thị trường đang trong xu hướng giảm.

• Khi xu hướng thay đổi, RSI sẽ dịch chuyển phạm vi dao động, đây gọi là range-shift.

Cách nhận diện Range-Shift

• Range-shift giảm (Dấu hiệu đảo chiều giảm) xảy ra khi RSI không thể vượt qua 60 trong một đợt phục hồi sau một cú sụt giảm mạnh.

  • Ví dụ: RSI trước đó dao động trong vùng tăng giá, nhưng sau khi giá giảm sâu, RSI rơi xuống 25 (vùng bear).

  • Nếu thị trường thực sự hồi phục, RSI phải vượt lại trên 60 để quay về vùng bullish.

  • Nếu RSI chỉ hồi lên 60-65 rồi quay đầu giảm, đó có thể là tín hiệu cho thấy xu hướng đảo chiều giảm.

Ý nghĩa của các mức RSI 40 và 60

• RSI 60-65 đóng vai trò như một cản trong xu hướng giảm, nếu không thể vượt qua, thị trường có thể tiếp tục giảm.

• RSI 40 là hỗ trợ quan trọng trong xu hướng tăng, nếu giá điều chỉnh mà RSI không rơi dưới 40, xu hướng tăng vẫn mạnh.

💡 Lưu ý về khung thời gian nhỏ

• Trên khung nhỏ (ví dụ: 10 phút), range-shift xảy ra thường xuyên hơn do biến động giá hàng ngày đủ lớn để đẩy RSI lên xuống nhanh chóng.

• Trong thị trường cực mạnh, giá điều chỉnh rất ít, thậm chí RSI có thể không rơi dưới 40 trên các khung thời gian nhỏ.

✅ Kết luận: Việc theo dõi phạm vi dao động của RSI giúp xác định xu hướng và phát hiện các tín hiệu đảo chiều sớm, đặc biệt khi RSI không thể vượt qua các mốc quan trọng như 40 hoặc 60.

RSI và Sự Mất Cân Đối với Giá – Cạm Bẫy Cần Tránh

Nguyên tắc cốt lõi là: nếu RSI di chuyển một cách bất thường so với biến động giá, hãy chuẩn bị cho một cú hồi mạnh khi RSI đảo chiều. Điều này dẫn đến một hướng dẫn quan trọng:

• Khi RSI biến động quá mạnh so với giá, bạn gần như luôn ở phía sai của thị trường nếu chỉ dựa vào RSI.

• Trong xu hướng tăng, nếu RSI giảm mạnh nhưng giá hầu như không giảm, đừng vội short. Khi RSI bật tăng trở lại, giá có thể tiếp tục lập đỉnh mới.

• Trong xu hướng giảm, nếu RSI nhảy vọt nhưng giá gần như không tăng, đừng vội long. Khi RSI quay đầu giảm, giá có thể tiếp tục tạo đáy thấp hơn.

⚠ Lưu ý: Không nên sử dụng RSI một cách máy móc để vào lệnh mà cần xem xét bối cảnh thị trường, đặc biệt khi RSI có những biến động quá mức so với giá.

Trrong tài liệu này, chúng tôi sẽ tiếp tục đề cập đến khái niệm này bằng chữ viết tắt DD có nghĩa là "Disproportional Displacement".

• (DD+): Tín hiệu bullish, xuất hiện khi RSI giảm quá mức so với giá và có khả năng đảo chiều tăng.

• (DD-): Tín hiệu bearish, xuất hiện khi RSI tăng quá nhanh so với giá và có khả năng đảo chiều giảm.

Phân kỳ RSI (RSI Divergences)

Phân kỳ RSI xảy ra khi chỉ báo và giá bắt đầu đạt đến các mức khác nhau, cho thấy sự thay đổi momentum trước khi có sự thay đổi hướng giá.

Phân kỳ thông thường (Regular divergence)

Đây là tín hiệu đảo chiều xu hướng

1. Phân kỳ tăng (Bullish divergence):

• Giá tạo đáy thấp hơn (lower low)

• Nhưng RSI tạo đáy cao hơn (higher low)

• → Báo hiệu momentum tăng đang mạnh lên và có thể dùng để mở vị thế mua

2. Phân kỳ giảm (Bearish divergence):

• Giá tạo đỉnh cao hơn (higher high)

• Nhưng RSI tạo đỉnh thấp hơn (lower high)

• → Báo hiệu khả năng chuyển sang momentum giảm

Lưu ý: phân kỳ có thể gây nhầm lẫn khi cổ phiếu đang trong xu hướng dài hạn ổn định. Trong trường hợp đó, nhiều phân kỳ có thể xuất hiện trước khi giá thực sự đảo chiều.

Điểm đáng chú ý là phân kỳ âm chỉ xuất hiện trong xu hướng tăng, còn phân kỳ dương chỉ xuất hiện trong xu hướng giảm. Mặc dù đây là một cách tiếp cận đơn giản hóa, nhưng nó phù hợp với phương pháp của Andrew Cardwell trong danh sách kiểm tra xác định xu hướng. Ông xem phân kỳ là một dấu hiệu đi kèm với xu hướng, chứ không phải là yếu tố quyết định xu hướng.

Điều quan trọng cần lưu ý: Miễn là giá tiếp tục tạo đỉnh cao hơn (hay đáy thấp hơn ở xu hướng giảm), xu hướng vẫn còn hiệu lực, dù có xuất hiện phân kỳ hay không. Chỉ khi giá bắt đầu tạo đỉnh thấp hơn (hay đáy cao hơn), khi đó mới cần xem xét đến phân kỳ.

Phân kỳ ẩn (Hidden divergence)

Đây là tín hiệu tiếp tục xu hướng

1. Phân kỳ tăng (Bullish divergence):

• Giá tạo đáy cao hơn (higher low)

• Nhưng RSI tạo đáy thấp hơn (lower low)

• → thường xuất hiện khi giá điều chỉnh trong một xu hướng tăng. Cho thấy lực bán dù mạnh nhưng không thể đẩy giá xuống thấp hơn.

2. Phân kỳ giảm (Bearish divergence):

• Giá tạo đỉnh thấp hơn (lower high)

• Nhưng RSI tạo đỉnh cao hơn (higher high)

• → thường xuất hiện khi giá điều chỉnh trong một xu hướng giảm. Cho thấy lực mua dù mạnh nhưng không thể đẩy giá lên hơn.

Tóm lại:

• Trong xu hướng giá lên: phân kỳ đỉnh -> đảo chiều, phân kỳ đáy: tiếp diễn

• Trong xu hướng giá xuống: phân kỳ đáy -> đảo chiều, phân kỳ đỉnh: tiếp diễn

Tuy nhiên, phân kỳ có thể gây nhầm lẫn khi cổ phiếu đang trong xu hướng dài hạn ổn định. Trong trường hợp đó, nhiều phân kỳ có thể xuất hiện trước khi giá thực sự đảo chiều.

Lưu ý: không nên áp dụng phân kỳ trong thị trường vô hướng. Lúc thị trường Sideway MACD sẽ liên tục cắt qua lại mức Zero.

Từ chối RSI (RSI Swing Rejections)

Một kỹ thuật giao dịch khác xem xét hành vi RSI khi nó thoát ra khỏi vùng quá mua hoặc quá bán. Tín hiệu này được gọi là từ chối swing. Một từ chối swing tăng có 4 phần:

1. RSI giảm vào vùng quá bán (dưới 30)

2. RSI cắt lên trên mức 30

3. RSI tạo một đáy nông hơn mà không xuống lại vùng quá bán

4. RSI sau đó phá vỡ đỉnh gần nhất của nó

Tương tự, từ chối swing giảm cũng có 4 phần:

1. RSI tăng vào vùng quá mua (trên 70)

2. RSI cắt xuống dưới mức 70

3. RSI tạo một đỉnh mới mà không chạm vùng quá mua

4. RSI sau đó phá vỡ đáy gần nhất của nó

Như với hầu hết các kỹ thuật giao dịch, tín hiệu này sẽ đáng tin cậy nhất khi nó phù hợp với xu hướng dài hạn. Các tín hiệu giảm trong xu hướng giảm ít có khả năng tạo ra cảnh báo giả.

Bạn cũng có thể vận dụng nó tương tự như khái niệm cấu trúc thị trường và không nhất thiết phải ràng buộc các điều kiện về mức RSI cụ thể. Chỉ cần RSI tạo cấu trúc tăng hay giảm là được.

Tam giác RSI (RSI Triangles)

Các mô hình tam giác trên biểu đồ RSI không phải là hiện tượng hiếm gặp. Khi RSI di chuyển trong các kênh dao động của nó, nó thường chạm vào biên trên hoặc biên dưới của kênh và sau đó hoặc bứt phá (breakout), hoặc đảo chiều (reversal).

Nếu chúng ta vẽ các đường tham chiếu tín hiệu trên biểu đồ RSI (đường tham chiếu DD và đường xác nhận DD), ta sẽ thấy RSI di chuyển trong một ma trận dao động. Đôi khi, sự hình thành tam giác trên RSI báo hiệu một điểm quan trọng trên thị trường.

Đặc điểm của tam giác RSI

• Đỉnh dự kiến của tam giác thường nằm trên hoặc gần mức 50 của RSI – đây là điểm cân bằng giữa phe mua (bulls) và phe bán (bears).

• Khi RSI tiếp tục dao động trong tam giác, sự do dự của thị trường trở nên rõ ràng hơn cho đến khi RSI phá vỡ tam giác.

• Mô hình tam giác RSI thường xuất hiện khi có hai tín hiệu DD trái ngược nhau trong cùng một khung thời gian.

Ý nghĩa của tam giác RSI trong phân tích giá

• Khi RSI liên tục dao động qua lại giữa vùng bullish và bearish quanh mức 50, giá cũng thường biến động lên xuống, kích hoạt các tín hiệu bullish và bearish liên tiếp.

• Cuối cùng, khi RSI phá vỡ mô hình tam giác, cán cân thị trường sẽ nghiêng về một phía, tương tự như tam giác giá.

• Việc RSI breakout hoặc breakdown có thể dẫn đến biến động giá mạnh, thậm chí thay đổi xu hướng trong khung thời gian tương ứng.

💡 Kết luận: Tam giác RSI là một mô hình quan trọng giúp xác định thời điểm thị trường mất cân bằng và chuẩn bị cho một đợt biến động lớn sắp tới.

RSI Squeeze – Hiện Tượng Nén RSI

Trong một đợt tăng mạnh, khi RSI ở vùng cao trên 70, nếu RSI giảm xuống từ kênh tăng, điều này có thể chỉ gây ra một đợt điều chỉnh nhẹ. Tuy nhiên, nếu RSI bật lên từ mức thấp hơn và hình thành một tín hiệu (DD+), giá thường sẽ tiếp tục tăng và tạo đỉnh mới.

Ngược lại, nếu RSI nằm trong một kênh tăng nhưng không thể vượt mức 60-65, và liên tục bị đẩy xuống biên dưới của kênh, hãy sẵn sàng cho một cú sụt giảm mạnh khi RSI phá vỡ kênh tăng. Hiện tượng này gọi là RSI Squeeze – khi RSI bị kẹt giữa biên dưới của kênh tăng và mức 60-65. Đây là một tín hiệu mạnh mẽ và dễ nhận biết, có thể đem lại cơ hội giao dịch hấp dẫn.

Cách Nhận Biết RSI Squeeze

• Nếu thị trường thực sự tăng, RSI cần vượt mức 60.

• Nếu RSI không thể vượt 60 một cách rõ ràng, đây là dấu hiệu của sự suy yếu nghiêm trọng.

• Khác với việc RSI gặp kháng cự ở mức 75-80, RSI Squeeze không phải là phân kỳ mà là một tín hiệu mạnh mẽ hơn.

RSI Squeeze và Ảnh Hưởng Đến Các Khung Thời Gian

• Nếu RSI giảm từ mức 60 và đi vào vùng bearish (dưới 40) trong khung lớn, nó có thể báo hiệu một đợt giảm sâu hoặc đảo chiều xu hướng.

• Ví dụ: Nếu RSI Squeeze xuất hiện trong khung 1 giờ, nhưng trên khung ngày vẫn đang có xu hướng tăng, thì RSI khung ngày đáng lẽ phải dễ dàng đẩy RSI khung giờ lên vùng 70-80. Nếu điều này không xảy ra, hãy sẵn sàng cho một đợt điều chỉnh giảm nhanh.

• Một cú phá vỡ từ RSI Squeeze có thể kích hoạt hiệu ứng dây chuyền trên các khung thời gian lớn hơn, giống như một viên đá lăn xuống kích hoạt tuyết lở. Đây là cách mà các đợt điều chỉnh lớn hoặc đảo chiều xu hướng bắt đầu.

RSI Squeeze Trong Thị Trường Giảm

• Sau một tín hiệu (DD-), nếu RSI không thể giảm dưới 40, điều này cho thấy giá đang bị nén trong một vùng chặt chẽ.

• RSI có thể bị ép giữa mức 40 và biên dưới của kênh giảm, và khi RSI bứt phá lên, giá có thể biến động mạnh.

💡 Điểm mấu chốt để nhận diện RSI Squeeze:

• RSI bị mắc kẹt ở mức không hợp lý so với xu hướng chung.

• Trên khung ngày, RSI bị kẹt ở 60 trong xu hướng tăng là dấu hiệu yếu, còn mắc kẹt ở 40 trong xu hướng giảm là dấu hiệu bất thường.

• Trên khung giờ, nếu RSI mắc kẹt ở 70 trong xu hướng tăng → thị trường yếu. Nếu RSI mắc kẹt ở 30 trong xu hướng giảm → thị trường mạnh.

✅ Kết luận: RSI Squeeze là một tín hiệu mạnh mẽ, không nên nhầm lẫn với phân kỳ. Nếu RSI bị "kẹt" ở các mức bất thường so với xu hướng chung, hãy sẵn sàng cho một biến động mạnh sắp tới.

Sử dụng RSI trên nhiều khung thời gian

RSI là một chỉ báo rất mạnh, nhưng nếu chỉ nhìn vào một khung thời gian, bạn có thể bỏ lỡ bức tranh toàn cảnh của thị trường. Vì thế, tài liệu khuyến nghị bạn nên kết hợp RSI trên nhiều khung thời gian để có cái nhìn rõ ràng hơn về xu hướng và tránh những tín hiệu nhiễu.

Nguyên tắc cơ bản của RSI trên nhiều khung thời gian

• Khung thời gian lớn (tuần, ngày): Dùng để xác định xu hướng chính của thị trường. Nếu RSI khung tuần hoặc ngày đang trong xu hướng tăng, thì bạn nên ưu tiên các lệnh mua (long), ngược lại nếu RSI ở xu hướng giảm, bạn nên ưu tiên bán (short).

• Khung thời gian nhỏ (giờ, 15 phút): Dùng để tìm điểm vào lệnh và thoát lệnh chính xác hơn. Nếu xu hướng lớn đang tăng, nhưng RSI khung 15 phút vừa chạm vùng quá bán (dưới 30), thì đây có thể là cơ hội mua tốt.

Cách phối hợp RSI trên nhiều khung thời gian

• Phân tích dài hạn (tuần - ngày - giờ): Dùng cho giao dịch trung và dài hạn. Trước tiên, kiểm tra xu hướng trên khung tuần, sau đó xác nhận bằng khung ngày, và cuối cùng dùng khung giờ để tìm điểm vào lệnh chính xác.

• Giao dịch ngắn hạn (ngày - giờ - 15 phút): Dùng cho lệnh ngắn hạn, lướt sóng. Kiểm tra RSI trên khung ngày để xem xu hướng chính, sau đó dùng khung giờ để xác nhận, và cuối cùng dùng khung 15 phút để xác định điểm vào.

• RSI khung nhỏ có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm, nhưng không phải lúc nào cũng dẫn đến đảo chiều.

• Nếu RSI khung nhỏ liên tục suy yếu, nó có thể gây tác động dây chuyền lên khung lớn, cuối cùng dẫn đến sự đảo chiều thực sự.

• Khi gặp xung đột giữa các khung, hãy đợi tín hiệu xác nhận trên khung lớn hơn trước khi quyết định giao dịch.

Cách tính giá mục tiêu dựa trên RSI

1. Xác định xu hướng và xây dựng kênh RSI

   • Xác định xu hướng chính: Trước hết, bạn cần xác định xem thị trường đang có xu hướng tăng hay giảm. Trong ví dụ này, ta xét xu hướng tăng.

   • Vẽ kênh RSI: Dựa trên các điểm đáy liên tiếp của RSI (được gọi là tín hiệu (DD+)), bạn vẽ ra một kênh RSI. Kênh này thường là “kênh tăng” (ascending channel) trong xu hướng tăng, tức là các đáy của RSI đều tạo thành một dãy tăng dần theo thời gian.

2. Nhận diện và xác nhận tín hiệu (DD+)

   • Phát hiện tín hiệu (DD+): Khi RSI giảm xuống nhưng không đủ mạnh để tạo thành một đáy GIÁ mới thấp hơn đáy trước đó, ta ghi nhận tín hiệu (DD+). Ví dụ, nếu các điểm đáy trước đó được đánh dấu là điểm A và B, tín hiệu (DD+) được hình thành từ khoảng giữa A-B.

   • Ý nghĩa của tín hiệu (DD+): Tín hiệu (DD+) cho thấy mặc dù có sự điều chỉnh (retracement) của RSI, xu hướng GIÁ chính vẫn còn mạnh. Điều này cho phép dự báo rằng, nếu RSI đảo chiều từ mức này, giá sẽ không rơi sâu xuống dưới mức hỗ trợ tương ứng.

3. Kéo dài đường tham chiếu từ (DD+) để xác định mức hỗ trợ giá

   • Vẽ đường tham chiếu: Dùng điểm A-B của tín hiệu (DD+) vừa được nhận diện, bạn kéo dài đường này ra ngoài biểu đồ. Đây được xem là “đường hỗ trợ RSI”.

   • Mối liên hệ giữa RSI và giá: Theo nguyên lý, nếu RSI đảo chiều từ mức này (tức là không tiếp tục phá vỡ đường kênh), giá cũng sẽ không giảm xuống dưới mức hỗ trợ tương ứng với điểm A. Đây là điểm mà bạn có thể đặt mục tiêu dự báo cho giá.

4. So sánh và xác nhận trên các khung thời gian khác nhau

   • Kiểm tra khung thời gian lớn: Để tín hiệu (DD+) được xác nhận và có tính bền vững, bạn nên kiểm tra xem tín hiệu đó có xuất hiện đồng nhất trên các khung thời gian lớn (ví dụ: biểu đồ hàng ngày) hay không.

   • Đồng bộ tín hiệu RSI và hành động giá: Nếu trên khung thời gian lớn giá vẫn duy trì xu hướng tăng và mức hỗ trợ tương ứng được xác định từ tín hiệu (DD+), thì dự báo của bạn càng trở nên thuyết phục.

5. Dự báo mục tiêu giá và đặt mức dừng lỗ

   • Dự báo mục tiêu giá: Khi RSI đảo chiều tại đường tham chiếu (từ tín hiệu DD+), bạn có thể dự báo rằng giá sẽ không giảm xuống dưới mức hỗ trợ đó. Từ đó, dự báo giá sẽ phục hồi và có thể đạt mức cao mới hoặc tiếp tục xu hướng tăng.

   • Quản lý rủi ro: Nếu mở vị thế mua dựa trên tín hiệu này, bạn nên đặt lệnh dừng lỗ ngay dưới mức giá tương ứng với điểm A (mức hỗ trợ chính). Điều này giúp bảo vệ vốn nếu xu hướng bất ngờ đảo chiều mạnh.

6. Theo dõi sự chuyển động của RSI và cập nhật dự báo

   • Giám sát hành động RSI: Quan sát xem RSI có duy trì trong kênh tăng hay có xu hướng phá vỡ. Nếu RSI tiếp tục giảm sâu và vượt qua đường hỗ trợ, có thể tín hiệu (DD+) sẽ bị invalid và thị trường có khả năng đảo chiều mạnh.

   • Điều chỉnh dự báo: Trong trường hợp tín hiệu bị invalid, bạn cần xem xét lại dự báo và có thể tìm kiếm tín hiệu mới (chẳng hạn như (DD–) nếu thị trường chuyển sang xu hướng giảm) để xác định mục tiêu giá mới.

Kết hợp Moving Average với RSI

• Xác định xu hướng tổng thể: MA giúp xác định hướng đi chính của thị trường, trong khi RSI đo lường động lượng ngắn hạn.

• Lọc tín hiệu RSI nhiễu: Khi RSI chạm vùng quá mua (trên 70) hoặc quá bán (dưới 30), MA có thể giúp xác nhận liệu tín hiệu này có đáng tin cậy không.

• Sử dụng đường MA như một "Lighthouse Level": Nếu RSI tạo tín hiệu mua (DD+), nhưng giá vẫn nằm dưới đường MA chính (ví dụ MA 50 hoặc MA 200), thì có thể xu hướng giảm vẫn chiếm ưu thế.

So sánh giữa RSI và MACD

MACD (Moving Average Convergence Divergence) là một chỉ báo momentum theo xu hướng khác cho thấy mối quan hệ giữa hai đường trung bình động của giá chứng khoán. MACD được tính bằng cách trừ EMA 26 ngày từ EMA 12 ngày. Kết quả của phép tính này là đường MACD.

Đường EMA 9 ngày của MACD, được gọi là đường tín hiệu, sau đó được vẽ trên đường MACD. Nó có thể hoạt động như một trigger cho tín hiệu mua và bán. Traders có thể mua khi MACD cắt lên trên đường tín hiệu và bán hoặc short khi MACD cắt xuống dưới đường tín hiệu.

RSI được thiết kế để chỉ ra liệu chứng khoán có bị quá mua hay quá bán so với mức giá gần đây. Nó được tính toán bằng cách sử dụng mức tăng và giảm giá trung bình trong một khoảng thời gian. Thời gian mặc định là 14 chu kỳ, với giá trị từ 0 đến 100.

MACD đo lường mối quan hệ giữa hai EMA, trong khi RSI đo lường momentum thay đổi giá liên quan đến mức cao và thấp gần đây. Hai chỉ báo này thường được sử dụng cùng nhau để cung cấp cho các nhà phân tích bức tranh kỹ thuật đầy đủ hơn về thị trường.

Cả hai chỉ báo đều đo lường momentum của tài sản. Tuy nhiên, chúng đo lường các yếu tố khác nhau và đôi khi có thể đưa ra các chỉ báo mâu thuẫn nhau.

Ví dụ:

• RSI có thể hiển thị chỉ số trên 70 trong một thời gian dài, cho thấy chứng khoán đang bị mua quá mức

• Trong khi đó, MACD vẫn có thể cho thấy momentum mua đang tăng cho chứng khoán đó

RSI nên sử dụng số chu kỳ nào?

Việc chọn chu kỳ RSI phù hợp phụ thuộc vào:

• Phong cách giao dịch của bạn

• Khung thời gian

• Điều kiện thị trường

1. Mặc định: 14 chu kỳ

   • Cung cấp phản ứng cân bằng với biến động giá

   • Phù hợp với swing trading và position trading

2. Chu kỳ ngắn (5-9):

   • Nhạy cảm hơn với biến động giá

   • Phù hợp với day trading

   • Bắt momentum nhanh

   • Nhưng tạo nhiều nhiễu hơn

3. Chu kỳ dài (21-30):

   • Phù hợp với đầu tư dài hạn

   • Bắt xu hướng lớn

   • Ít tín hiệu giả hơn

Hy vọng bài viết đã cho các bạn thêm kiến thức hữu ích về RSI. Để xem thêm nhiều ví dụ và kiến thức chuyên sâu bạn có thể tìm đọc cuốn RSI Logic, Signals & Time Frame Correlation của tác giả Baeyens, Walter.