Nhiều nhà giao dịch thường nghĩ rằng thành công trong giao dịch phụ thuộc vào khả năng "dự đoán chính xác" hướng đi của thị trường. Tuy nhiên, có một phương pháp giao dịch không yêu cầu dự đoán xu hướng mà vẫn có thể mang lại lợi nhuận ổn định. Phương pháp này dựa vào việc kiểm soát rủi ro, quản lý vị thế một cách có kế hoạch và tận dụng biến động của thị trường. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết và các ví dụ cụ thể để minh họa cách áp dụng phương pháp này hiệu quả.
Phương pháp này không tập trung vào việc dự đoán hướng đi của thị trường mà thay vào đó, bạn tham gia với các vị thế nhỏ và quản lý rủi ro một cách cẩn thận. Ý tưởng chính là tận dụng các đợt biến động giá (mean reverting), nơi giá thường dao động xung quanh một mức trung bình thay vì đi theo một hướng mãi mãi.
Một phần cốt lõi của phương pháp này là xác định kích thước vị thế phù hợp để đảm bảo rằng thua lỗ luôn được kiểm soát. Công thức xác định kích thước vị thế như sau:
Công thức tính kích thước vị thế (forex/futures):
Kích thước vị thế = (Vốn x Mức rủi ro mỗi giao dịch) / Khoảng cách đến điểm cắt lỗ) / Giá trị pip theo đơn vị tiền tệ
Ví dụ:
Với tài khoản $50,000, bạn quyết định mạo hiểm 1% vốn cho mỗi giao dịcch.
Nếu khoảng cách đến điểm cắt lỗ là 50 pips và mỗi pip có giá trị $10, thì kích thước vị thế sẽ là:
Kích thước vị thế = 50050 × 10 = 0.1 lot
Công thức tính kích thước vị thế (chứng khoán):
Số lượng cổ phiếu = (Vốn x Mức tổng rủi ro cho mỗi giao dịch) / Rủi ro trên mỗi cổ phiếu
Vốn: Tổng số tiền bạn có sẵn để giao dịch.
Mức rủi ro cho mỗi giao dịch: Phần trăm vốn bạn sẵn sàng mất trong một giao dịch (ví dụ 1%).
Rủi ro trên mỗi cổ phiếu: Khoảng cách giữa giá vào lệnh và điểm cắt lỗ của cổ phiếu đó.
Ví Dụ:
Vốn giao dịch: 100 triệu VNĐ.
Mức rủi ro cho mỗi giao dịch: 1% (tương đương 1 triệu VNĐ).
Giá cổ phiếu hiện tại: 50,000 VNĐ/cổ phiếu.
Điểm cắt lỗ: 47,000 VNĐ (rủi ro trên mỗi cổ phiếu là 50,000 VNĐ - 47,000 VNĐ = 3,000 VNĐ).
Phương pháp này khuyến khích việc thêm vào vị thế (trung bình giá) khi thị trường đi ngược chiều. Tuy nhiên, điều này cần được thực hiện có kế hoạch, không nên làm bừa bãi. Quy tắc cơ bản khi thêm vào vị thế:
Không thêm quá 3-4 lần cho một giao dịch: Giúp giới hạn thua lỗ.
Khoảng cách giữa các lần thêm vào phải hợp lý: Tránh việc thêm liên tục mà không có sự điều chỉnh.
Kiểm soát tổng rủi ro: Xác định mức rủi ro tối đa bạn sẵn sàng chấp nhận cho mỗi chuỗi giao dịch.
Ví Dụ 1: Giao Dịch Với Tài Khoản $50,000
Bước 1: Mở lệnh mua với 1 lot ở mức giá 100.
Bước 2: Giá đi ngược chiều và giảm xuống 95, gây lỗ $500. Thay vì cắt lỗ, bạn thêm 1 lot mua tại 95.
Bước 3: Nếu giá phục hồi về mức 97.5 (giá hòa vốn), bạn có thể quyết định đóng lệnh hoặc chờ tăng thêm để thu lợi nhuận.
Ví Dụ 2: Giao Dịch Ngẫu Nhiên Với Kích Thước Nhỏ
Bạn quyết định giao dịch với 0.5 lot và vào lệnh ngẫu nhiên mà không cần phân tích xu hướng. Khi giá biến động, bạn có thể thêm vào vị thế khi thấy cần thiết, đảm bảo rằng bạn luôn giữ được mức rủi ro trong tầm kiểm soát.
Quy Tắc 2%: Không bao giờ mạo hiểm hơn 2% vốn cho một giao dịch.
Quy Tắc 6%: Tổng mức rủi ro của tất cả các giao dịch mở không vượt quá 6% vốn.
Khi áp dụng phương pháp này trong thị trường chứng khoán Việt Nam, bạn cần lưu ý một số đặc thù và rủi ro quan trọng sau:
Không có giao dịch T0: Thị trường chứng khoán Việt Nam không hỗ trợ giao dịch T0 (giao dịch trong ngày), nghĩa là sau khi mua cổ phiếu, bạn không thể bán ngay trong ngày mà phải chờ tối thiểu 2 ngày (T+2). Điều này làm tăng rủi ro vì giá có thể biến động mạnh trong thời gian chờ.
Phiên ATC (At the Close): Thị trường Việt Nam có phiên giao dịch xác định giá đóng cửa (ATC). Trong phiên này, giá cổ phiếu có thể dao động lớn do lực cung cầu bất ngờ, gây khó khăn trong việc dự đoán giá cuối phiên và tăng nguy cơ rủi ro cho các nhà đầu tư.
Phương pháp giao dịch không cần dự đoán xu hướng mang lại sự đơn giản và ít căng thẳng hơn, nhưng đòi hỏi kỷ luật cao trong việc quản lý rủi ro và kích thước vị thế. Việc thử nghiệm và điều chỉnh trên tài khoản demo trước khi giao dịch thực tế là điều quan trọng để tích lũy kinh nghiệm và tìm ra cách tối ưu cho riêng bạn. Khi giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam, cần lưu ý các đặc thù như thời gian giao dịch T+2 và phiên ATC để tránh rủi ro không đáng có.