Chính Sách Thuế Quan Của Trump: Việt Nam Sẽ Bị Ảnh Hưởng Ra Sao?

Tổng Quan Về Chính Sách Thương Mại Của Trump

Donald Trump, trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024, đề xuất một chính sách thương mại táo bạo, bao gồm việc áp thuế lên đến 60% cho hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và 20% cho các sản phẩm từ các quốc gia khác. Mục tiêu của ông là thúc đẩy sản xuất trong nước với khẩu hiệu “Made in the USA”, giảm phụ thuộc vào hàng nhập khẩu, và tăng cường an ninh kinh tế của Mỹ.

Tuy nhiên, những biện pháp này có thể gây ra nhiều hệ lụy, đặc biệt là nguy cơ lạm phát do giá hàng nhập khẩu tăng, sự suy thoái kinh tế khi xuất khẩu của Mỹ bị các nước trả đũa, và tác động kép đến cả tăng trưởng kinh tế và chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Ảnh hưởng của chính sách thuế với nền kinh tế Mỹ

Chính sách thuế quan của Trump, với mức thuế nhập khẩu 60% đối với hàng hóa từ Trung Quốc và 20% từ các quốc gia khác, có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến nền kinh tế Mỹ. Những ảnh hưởng chính bao gồm:

1. Gia Tăng Lạm Phát: Khi áp thuế cao lên hàng nhập khẩu, chi phí của các sản phẩm nhập khẩu sẽ tăng, đẩy giá tiêu dùng lên cao. Điều này có thể khiến lạm phát gia tăng nhanh chóng, làm giảm sức mua của người dân. Trong bối cảnh lạm phát cao, nếu lãi suất tăng để kiểm soát lạm phát, chi phí vay vốn cho doanh nghiệp và người tiêu dùng sẽ tăng, dẫn đến khả năng suy thoái kinh tế cao hơn​.

2. Giảm Cầu Tiêu Dùng: Khi giá cả hàng hóa tăng do thuế nhập khẩu cao, người tiêu dùng có thể cắt giảm chi tiêu để tiết kiệm chi phí. Điều này sẽ làm giảm tổng cầu, gây tác động tiêu cực đến các ngành sản xuất và dịch vụ trong nước. Một thị trường nội địa yếu có thể khiến GDP giảm sút, đặc biệt khi xuất khẩu của Mỹ cũng bị ảnh hưởng do các đối tác thương mại trả đũa bằng các biện pháp thuế quan tương tự​.

3. Rủi Ro Suy Thoái Kép: Nếu cả lạm phát và suy thoái diễn ra cùng lúc, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ đối mặt với tình thế khó khăn: lãi suất phải tăng để kiềm chế lạm phát, nhưng lại cần giảm để kích thích tăng trưởng kinh tế. Chính sách thuế của Trump có thể làm trầm trọng thêm tình trạng này, đặc biệt nếu giá cả tăng nhanh hơn lợi ích từ việc tăng sản xuất trong nước​.

Nhìn chung, các chính sách này, nếu không được thực hiện một cách thận trọng, có thể đẩy nền kinh tế Mỹ vào tình trạng suy thoái và giảm cầu, với những tác động tiêu cực lan rộng.

Tại Sao Việt Nam Bị Ảnh Hưởng?

Cán Cân Thương Mại Việt Nam - Mỹ

Việt Nam hiện đang xuất siêu sang Mỹ, tức là lượng hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ lớn hơn nhiều so với lượng hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ. Các sản phẩm chính bao gồm dệt may, giày dép, đồ gỗ, và điện tử. Trong bối cảnh Mỹ có thể tăng thuế nhập khẩu để bảo hộ sản xuất trong nước, hàng hóa từ Việt Nam sẽ trở nên đắt đỏ hơn đối với người tiêu dùng Mỹ, giảm khả năng cạnh tranh.

Chính Sách Near-Shoring và On-Shoring

“Near-shoring” là xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng sang các quốc gia gần Mỹ hơn, như Mexico, để giảm chi phí vận chuyển và tăng khả năng đáp ứng thị trường. “On-shoring” là chiến lược đưa sản xuất trở lại Mỹ để tạo thêm việc làm và đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, các ngành sản xuất tại Việt Nam, như dệt may và lắp ráp điện tử, chủ yếu dựa vào lao động giá rẻ và quy trình sản xuất thâm dụng lao động, khiến việc chuyển toàn bộ hoạt động sản xuất về Mỹ gặp khó khăn. Điều này có thể làm giảm khả năng các doanh nghiệp Mỹ duy trì sản xuất tại Việt Nam​.

Tác Động Đến Các Ngành Nghề Tại Việt Nam

Ngành Dệt May và Giày Dép

Những sản phẩm này chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Nếu thuế nhập khẩu tăng, các công ty trong ngành sẽ phải đối mặt với chi phí cao hơn để tiếp cận thị trường Mỹ, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và lợi nhuận. Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tập trung vào các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn, chẳng hạn như thời trang cao cấp hoặc dệt may thông minh.

Ngành Điện Tử

Các sản phẩm điện tử, đặc biệt là thiết bị lắp ráp và linh kiện, cũng có nguy cơ bị ảnh hưởng nếu Mỹ áp dụng thuế cao với hàng nhập khẩu. Việt Nam có thể tận dụng cơ hội từ việc các công ty đa quốc gia chuyển dịch sản xuất ra khỏi Trung Quốc, nhưng cũng cần đầu tư vào nâng cao năng lực sản xuất và tự động hóa để giảm thiểu chi phí.

Ngành Nông Sản

Nông sản Việt Nam có thể bị ảnh hưởng do các nước khác áp dụng các biện pháp bảo hộ nông nghiệp để đáp trả chính sách thương mại của Mỹ. Tuy nhiên, thị trường Mỹ vẫn là một điểm đến quan trọng, và Việt Nam cần đẩy mạnh tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu sang các khu vực khác như EU hoặc Nhật Bản để giảm sự phụ thuộc.

Tác Động Đến Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam

Biến Động Tỷ Giá và Tài Chính

Nếu căng thẳng thương mại leo thang, đồng USD có thể mạnh lên so với VND, khiến giá trị xuất khẩu của Việt Nam trở nên cạnh tranh hơn. Tuy nhiên, sự biến động này cũng đi kèm với rủi ro về lạm phát nhập khẩu, khi giá nguyên liệu đầu vào tăng lên.

Tâm Lý Thị Trường và Đầu Tư

Các chính sách thuế của Mỹ có thể tác động tiêu cực đến tâm lý của các nhà đầu tư, đặc biệt là đối với các công ty niêm yết có hoạt động xuất khẩu lớn. Chỉ số chứng khoán có thể dao động mạnh, với sự sụt giảm trong các ngành bị ảnh hưởng trực tiếp, như dệt may và điện tử. Tuy nhiên, các ngành khác như công nghệ thông tin và bất động sản có thể ít bị ảnh hưởng hơn và thậm chí thu hút vốn đầu tư nhờ các chính sách khuyến khích của Chính phủ Việt Nam.

Việt Nam Cần Làm Gì Để Giảm Thiểu Rủi Ro?

Đa Dạng Hóa Thị Trường Xuất Khẩu

Việc phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Mỹ là một rủi ro lớn. Việt Nam cần mở rộng quan hệ thương mại với các quốc gia khác, như châu Âu và Nhật Bản, thông qua các hiệp định thương mại tự do và các thỏa thuận song phương để đa dạng hóa đầu ra.

Đầu Tư Vào Công Nghệ và Tự Động Hóa

Để giảm thiểu sự phụ thuộc vào lao động giá rẻ, các doanh nghiệp Việt Nam nên đầu tư vào công nghệ tiên tiến và tự động hóa để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Điều này cũng sẽ giúp giảm chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tăng Cường Năng Lực Chuỗi Cung Ứng

Việt Nam cần phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ và cải thiện khả năng tự cung cấp nguyên vật liệu và linh kiện quan trọng. Điều này giúp các doanh nghiệp giảm bớt sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, từ đó giảm thiểu tác động của các chính sách bảo hộ từ các nước khác.

Kết Luận

Chính sách thương mại mới của Trump sẽ tạo ra nhiều thách thức cho nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong các ngành xuất khẩu chủ lực. Tuy nhiên, với chiến lược linh hoạt và đầu tư vào công nghệ, Việt Nam có thể tận dụng các cơ hội từ việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu và giảm thiểu rủi ro từ các chính sách bảo hộ. Liên quan đến chủ đề này, các bạn có thể nghe Video phân tích triển vọng kinh tế Việt Nam 2025 của chuyên gia đến từ VinaCapital.