Trump Mở Rộng Thuế Quan: Canada, Mexico, Trung Quốc & EU Đều Bị Ảnh Hưởng

Tổng quan về chính sách thuế của Trump

1. Quyết định áp thuế của Trump

• Tổng thống Donald Trump tuyên bố áp thuế 25% lên hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, 10% lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc từ ngày 1/2, với lý do:

  • Dòng người nhập cư trái phép tràn vào Mỹ.

  • Dòng chảy fentanyl và các loại ma túy khác vào Mỹ.

  • Thâm hụt thương mại lớn với Canada, Mexico, và Trung Quốc.

• Trump cũng để ngỏ khả năng miễn trừ dầu mỏ, tùy vào diễn biến giá dầu.

• Ông cho rằng Mỹ có đủ tài nguyên như dầu mỏ và gỗ mà không cần nhập khẩu từ Canada.

2. Phản ứng từ thị trường tài chính

• Giá dầu WTI tăng lên trên 73 USD/thùng.

• Đồng USD xóa bỏ mức giảm trước đó và tăng lên mức cao trong ngày.

• Đồng CAD và MXN giảm mạnh.

• Trái phiếu Mỹ cắt giảm mức tăng.

3. Ảnh hưởng đến nền kinh tế và thương mại

• Tác động toàn cầu: Quyết định áp thuế có thể gây ra một cuộc chiến thương mại, làm lung lay hệ thống thương mại tự do Bắc Mỹ (USMCA).

• Phản ứng từ Canada và Mexico:

  • Cả hai nước tuyên bố sẽ trả đũa bằng các mức thuế tương tự.

  • Canada đã tăng cường kiểm soát biên giới, triển khai trực thăng, drone giám sát.

  • Mexico đẩy mạnh chiến dịch triệt phá ma túy và kiểm soát dòng người di cư.

  • Hai nước đang tích cực vận động hành lang tại Washington để ngăn chặn thuế quan.

• Ngành công nghiệp bị ảnh hưởng:

  • Ô tô: Cổ phiếu Ford và General Motors giảm mạnh.

  • Năng lượng: Có thể tác động đến xuất khẩu dầu từ Canada.

  • Hàng tiêu dùng: Các mặt hàng như trái cây, bia, tivi, máy tính sẽ có giá cao hơn.

4. Kế hoạch thuế quan rộng hơn của Trump

• Trump cũng dự định áp thuế lên Trung Quốc với lý do nước này không ngăn chặn được xuất khẩu fentanyl vào Mỹ.

• Các ngành khác cũng có thể bị đánh thuế, bao gồm:

  • Dược phẩm

  • Chip bán dẫn

  • Thép, nhôm, đồng

Ảnh hưởng đến thị trường toàn cầu

1. Ảnh hưởng đối với các mặt hàng chính

• Ô tô:

  • Ngành sản xuất ô tô tại Mỹ, Canada, Mexico sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng do chuỗi cung ứng xuyên biên giới.

  • Các hãng như Ford, GM, Toyota có thể phải tăng giá bán hoặc điều chỉnh chuỗi sản xuất.

• Dầu mỏ & năng lượng:

  • Canada là nhà cung cấp dầu lớn nhất cho Mỹ, bất kỳ rào cản nào với dầu Canada cũng sẽ làm biến động giá.

  • Các nước xuất khẩu dầu khác như Saudi Arabia, Nga có thể hưởng lợi nếu Mỹ giảm nhập khẩu từ Canada.

• Nông sản & thực phẩm:

  • Giá bơ, cam, bia, thịt bò, lúa mì có thể tăng do thuế suất cao làm giảm nguồn cung từ Mexico & Canada.

  • Các nước xuất khẩu nông sản thay thế như Brazil, Argentina có thể được hưởng lợi.

• Công nghệ & chip bán dẫn:

  • Nếu áp thuế lên Mexico và Canada, các công ty công nghệ Mỹ như Apple, Intel, Qualcomm có thể gặp khó khăn trong chuỗi cung ứng.

2. Ảnh hưởng đến các nước khác

• Trung Quốc:

  • Có thể phải đối mặt với một đợt thuế quan mới, ảnh hưởng đến xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ.

  • Trung Quốc có thể đáp trả bằng cách hạn chế xuất khẩu đất hiếm hoặc gia tăng thuế với hàng Mỹ.

• EU:

  • Các nước EU có thể hưởng lợi nếu Mỹ giảm nhập khẩu từ Canada và Mexico, đặc biệt trong lĩnh vực ô tô và hàng hóa công nghiệp.

  • Tuy nhiên, nếu Trump mở rộng thuế lên châu Âu, nguy cơ chiến tranh thương mại Mỹ-EU sẽ tăng cao.

• Các nước ASEAN:

  • Các nước như Việt Nam, Thái Lan, Malaysia có thể hưởng lợi nếu Mỹ tìm kiếm nguồn cung thay thế ngoài Canada/Mexico.

  • Xuất khẩu sản phẩm điện tử, dệt may, linh kiện ô tô của ASEAN có thể tăng.

Ảnh hưởng đến Việt Nam

1. Cơ hội cho Việt Nam

• Xuất khẩu sang Mỹ có thể tăng:

  • Khi Mỹ áp thuế lên Canada/Mexico, các mặt hàng như linh kiện điện tử, dệt may, gỗ, nông sản từ Việt Nam có thể trở thành lựa chọn thay thế.

  • Việt Nam có thể đẩy mạnh xuất khẩu đồ gỗ, cà phê, hải sản vào Mỹ.

• FDI vào Việt Nam có thể tăng:

  • Nếu chuỗi cung ứng bị gián đoạn tại Canada và Mexico, các tập đoàn lớn có thể chuyển dịch sản xuất sang Việt Nam.

  • Các ngành hưởng lợi có thể là điện tử, ô tô, hàng tiêu dùng.

2. Thách thức đối với Việt Nam

• Tăng trưởng kinh tế Mỹ có thể chậm lại:

  • Nếu các mức thuế này làm suy yếu kinh tế Mỹ, nhu cầu tiêu dùng sẽ giảm, kéo theo giảm nhập khẩu từ Việt Nam.

• Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung:

  • Nếu Trump áp thuế mạnh lên Trung Quốc, doanh nghiệp Trung Quốc có thể tìm cách né thuế bằng cách xuất khẩu hàng hóa qua Việt Nam.

  • Điều này làm tăng nguy cơ Việt Nam bị Mỹ áp thuế nếu bị coi là trung gian xuất khẩu hàng Trung Quốc.

  • Việt Nam cũng là một trong những nước xuất siêu vào thị trường Mỹ.

3. Định hướng chính sách cho Việt Nam

• Đẩy mạnh xuất khẩu thay thế:

  • Tăng cường tiếp thị tại Mỹ đối với các sản phẩm có thể thay thế hàng từ Canada/Mexico.

  • Tận dụng các hiệp định thương mại như CPTPP, EVFTA để mở rộng thị trường.

• Giảm rủi ro bị Mỹ đánh thuế:

  • Tăng cường minh bạch nguồn gốc xuất xứ hàng hóa.

  • Hợp tác với Mỹ trong kiểm soát xuất khẩu và tránh bị dán nhãn là trung gian cho hàng Trung Quốc.

Phản ứng của các nước (cập nhật ngày 2/2/2025)

1. Canada

• Phản ứng với thuế quan của Mỹ: Thủ tướng Justin Trudeau tuyên bố Canada sẽ áp thuế 25% đối với hàng hóa Mỹ trị giá C$155 tỷ (~$107 tỷ USD).

• Lộ trình đánh thuế:

  • Áp thuế ngay lập tức lên C$30 tỷ hàng hóa Mỹ từ Thứ Ba (cùng ngày thuế quan của Trump có hiệu lực).

  • Áp thuế lên C$125 tỷ hàng hóa còn lại trong vòng 21 ngày.

• Danh mục hàng hóa bị áp thuế:

  • Bia, rượu vang, rượu bourbon.

  • Trái cây, nước ép trái cây (bao gồm nước cam từ Florida – bang quê nhà của Trump).

  • Quần áo, thiết bị thể thao, đồ gia dụng.

• Các biện pháp phi thuế quan đang xem xét:

  • Liên quan đến khoáng sản quan trọng, nhập khẩu năng lượng và các thỏa thuận đối tác khác.

• Kêu gọi người dân Canada:

  • Ưu tiên mua hàng nội địa, hạn chế du lịch Mỹ để giảm phụ thuộc vào hàng hóa và dịch vụ từ Mỹ.

• Phát biểu của Trudeau:

  • Nhấn mạnh rằng thuế quan của Trump sẽ gây tổn thất không chỉ cho Canada mà còn làm tăng giá thực phẩm, nhiên liệu và các mặt hàng thiết yếu tại Mỹ.

  • Nhắc lại quan hệ đồng minh lâu dài giữa hai nước, kể cả trong các cuộc chiến như Thế chiến II, chiến tranh Triều Tiên, và chiến tranh Afghanistan.

2. Mexico

• Phản ứng với thuế quan của Mỹ:

  • Tổng thống Claudia Sheinbaum chỉ đạo Bộ trưởng Kinh tế thực hiện kế hoạch đáp trả, bao gồm áp thuế trả đũa đối với Mỹ.

  • Cũng áp dụng các biện pháp phi thuế quan, đồng thời kêu gọi hợp tác với Mỹ về an ninh và cuộc khủng hoảng fentanyl.

• Tác động tiềm năng đối với kinh tế Mexico:

  • Nguy cơ suy thoái nghiêm trọng nếu thuế quan kéo dài hơn 3 tháng.

  • Sự mất giá của đồng peso có thể đạt mức kỷ lục.

  • Đầu tư nước ngoài có thể bị đóng băng do bất ổn chính sách thương mại.

• Quan điểm về hợp tác với Mỹ:

  • Dù phản đối thuế quan, Mexico vẫn mong muốn hợp tác về các vấn đề an ninh và chống ma túy fentanyl.

3. Trung Quốc

• Phản ứng với thuế quan của Mỹ:

  • Bộ Thương mại Trung Quốc chưa công bố các biện pháp trả đũa cụ thể.

  • Khẳng định sẵn sàng đối thoại thẳng thắn và tăng cường hợp tác với Mỹ.

  • Kêu gọi Mỹ xem xét vấn đề fentanyl một cách khách quan và hợp lý, thay vì đổ lỗi cho Trung Quốc.

• Lộ trình phản ứng:

  • Để ngỏ khả năng đàm phán với Washington thay vì ngay lập tức áp thuế trả đũa.

Kết luận

• Việc Trump áp thuế lên Canada, Mexico, và Trung Quốc có thể làm rung chuyển thương mại toàn cầu, ảnh hưởng đến các ngành như ô tô, năng lượng, nông sản và công nghệ.

• Trong khi một số quốc gia có thể hưởng lợi từ việc Mỹ tìm nguồn cung thay thế, nguy cơ chiến tranh thương mại leo thang có thể làm suy yếu tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

• Việt Nam có thể có cơ hội tăng xuất khẩu sang Mỹ, nhưng cũng phải đối mặt với thách thức nếu căng thẳng thương mại Mỹ-Trung leo thang.

• Chiến lược phù hợp là tận dụng cơ hội mở rộng xuất khẩu, trong khi đảm bảo tránh nguy cơ bị Mỹ áp thuế trừng phạt trong tương lai.