Trong tài chính, đường trung bình động (Moving Average - MA) là một chỉ báo phổ biến thường được sử dụng trong phân tích kỹ thuật. Việc tính toán đường trung bình động giúp làm mượt dữ liệu giá bằng cách tạo ra một mức giá trung bình được cập nhật liên tục.
Việc tính toán MA giúp giảm thiểu ảnh hưởng của các biến động ngẫu nhiên, ngắn hạn trên giá cổ phiếu trong một khoảng thời gian cụ thể. Đường trung bình động đơn giản (Simple Moving Average - SMA) sử dụng giá trị trung bình số học của giá trong một khoảng thời gian nhất định, trong khi đường trung bình động hàm mũ (Exponential Moving Average - EMA) đặt trọng số cao hơn cho các giá gần đây hơn so với giá cũ.
Đường trung bình động (MA) là một chỉ báo phổ biến trong phân tích kỹ thuật.
MA giúp làm mượt dữ liệu giá bằng cách tạo ra một mức giá trung bình được cập nhật liên tục.
SMA tính toán bằng cách lấy trung bình số học của một tập hợp giá trong một khoảng thời gian xác định.
EMA là một dạng trung bình có trọng số, nhấn mạnh vào giá gần đây hơn, phản ánh thông tin mới một cách nhanh chóng hơn SMA.
Đường trung bình động được sử dụng để xác định hướng xu hướng của cổ phiếu hoặc xác định các mức hỗ trợ và kháng cự. Đây là một chỉ báo theo xu hướng hoặc trễ vì nó dựa trên dữ liệu giá quá khứ.
Thời gian càng dài của MA, độ trễ càng lớn. Ví dụ, MA 200 ngày sẽ có độ trễ lớn hơn MA 20 ngày vì nó bao gồm giá của 200 ngày trước.
MA 50 ngày và 200 ngày là những mức phổ biến được nhà đầu tư và nhà giao dịch theo dõi, thường được coi là các tín hiệu giao dịch quan trọng.
Nhà đầu tư có thể chọn các khoảng thời gian khác nhau tùy thuộc vào mục tiêu giao dịch:
MA ngắn hạn phù hợp với giao dịch ngắn hạn.
MA dài hạn thích hợp cho nhà đầu tư dài hạn.
Dù không thể dự đoán chính xác tương lai của một cổ phiếu, nhưng phân tích kỹ thuật kết hợp nghiên cứu có thể giúp cải thiện dự đoán.
MA tăng thể hiện cổ phiếu đang trong xu hướng tăng.
MA giảm biểu thị xu hướng giảm.
Các dấu hiệu giao cắt (crossover):
Giao cắt tăng (Bullish crossover): MA ngắn hạn cắt lên trên MA dài hạn.
Giao cắt giảm (Bearish crossover): MA ngắn hạn cắt xuống dưới MA dài hạn.
SMA được tính bằng cách lấy trung bình số học của một tập hợp giá trong một khoảng thời gian nhất định.
Công thức:
SMA = (A1 + A2 + ⋯ +An) / n
Trong đó:
AAA: Giá trung bình trong mỗi khoảng thời gian
nnn: Số khoảng thời gian
Ví dụ: Sử dụng SMA 50 ngày để biểu đồ giá cổ phiếu trong 50 ngày qua.
EMA đặt trọng số cao hơn cho các giá gần đây hơn nhằm phản ánh thông tin mới.
Các bước tính EMA:
Tính SMA cho một khoảng thời gian.
Tính hệ số làm mịn (smoothing factor):
Smoothing Factor = 2 / (n + 1)
(Ví dụ: với MA 20 ngày, hệ số là 2 / (20 +1) = 0.0952
Tính giá trị EMA hiện tại bằng cách kết hợp SMA và trọng số của EMA cũ.
EMA phản ứng nhanh hơn với biến động giá so với SMA vì nó nhấn mạnh các dữ liệu mới. Điều này khiến EMA phù hợp hơn với các nhà giao dịch ngắn hạn, trong khi SMA phù hợp với tầm nhìn dài hạn.
Giả sử có các giá đóng cửa trong 15 ngày như sau:
Tuần 1: 20, 22, 24, 25, 23
Tuần 2: 26, 28, 26, 29, 27
Tuần 3: 28, 30, 27, 29, 28
Để tính SMA 10 ngày, trung bình giá của 10 ngày đầu tiên được lấy làm dữ liệu đầu tiên. Sau đó, loại bỏ giá sớm nhất và thêm giá ngày thứ 11.
Kiến trúc Xu Hướng Giảm Mạnh:
Thứ tự: EMA200 > EMA100 > EMA50 > EMA20 > EMA10
Các đường MA cách xa nhau
Tình huống: Áp lực bán rất mạnh, không nên tìm điểm vào mua
Khối lượng thường tăng cao trong các phiên giảm
Kiến trúc Xu Hướng Giảm Suy Yếu:
EMA10, 20 bắt đầu đan xen nhau
EMA50 đi ngang
Khoảng cách giữa các MA bắt đầu thu hẹp
Tình huống: Có thể bắt đầu tìm điểm vào thăm dò
Kiến trúc Đảo Chiều Xu Hướng Giảm:
EMA10, 20 vượt lên trên/xuống dưới EMA50
EMA50 bắt đầu đi ngang hoặc hướng lên
Khoảng cách MA ngắn và MA dài thu hẹp
Tình huống: Cơ hội mua khi giá test lại EMA50
Kiến trúc Xu Hướng Tăng Mạnh:
EMA10 > EMA20 > EMA50 > EMA100 > EMA200
Các đường MA đều hướng lên
Tình huống: Mua khi giá test lại các MA ngắn hạn
Kiến trúc Tích Lũy/Sideway:
Các đường MA đan xen vào nhau
EMA50, 100, 200 đi ngang
Tình huống: Thị trường đi ngang, nên giao dịch trong biên độ
Kiến trúc Đảo Chiều Xu Hướng Tăng:
EMA10, 20 cắt xuống dưới EMA50
EMA50 bắt đầu đi ngang hoặc hướng xuống
Tình huống: Cần thận trọng, có thể xảy ra điều chỉnh sâu
Kiến trúc Phá Vỡ Xu Hướng:
Giá và các MA ngắn bứt phá mạnh khỏi cấu trúc MA dài
Khoảng cách giữa các MA tăng nhanh
Tình huống: Thường xảy ra khi có tin tức quan trọng
Các điểm cần lưu ý:
Luôn kết hợp với khối lượng giao dịch
Xem xét thêm các chỉ báo momentum
Chú ý đến góc nghiêng của các đường MA
Theo dõi phản ứng giá tại các vùng MA quan trọng
Trong một xu hướng mạnh, giá thường sẽ không retest lại MA20
SMA 200 ngày
Được sử dụng rộng rãi cho xu hướng dài hạn
Không gắn với chu kỳ thị trường cụ thể
Quan trọng do được sử dụng phổ biến tạo ra hiệu ứng tự thực hiện
SMA 50 ngày
Chỉ báo xu hướng trung hạn phổ biến
Giống như 200 ngày, tầm quan trọng đến từ việc sử dụng rộng rãi
Hiệu ứng tự thực hiện khiến nó đáng theo dõi
MA 30 tuần (Biểu đồ tuần)
Được sử dụng trong Phân tích Giai đoạn Thị trường
Giúp xác định thay đổi trong chu kỳ thị trường chính
Tốt cho việc xác định:
Đột phá từ nền tảng dài hạn
Giai đoạn phân phối
Xu hướng giảm Giai đoạn 4
Giai đoạn tích lũy
Xu hướng tăng Giai đoạn 2
MA 21 ngày: Đại diện một tháng (trung bình ngày giao dịch trong tháng)
Tuyệt vời cho giao dịch swing
Theo dõi động lượng
Cổ phiếu mạnh thường tôn trọng mức này trong quá trình tăng
MA 5 ngày: Đại diện một tuần
Chỉ báo trung hạn quan trọng
Khó giao dịch ngược xu hướng này
Hướng dẫn tốt cho việc thực hiện theo xu hướng
MA 63 ngày: Đại diện một quý
Thay thế cho MA 50 ngày truyền thống
Theo dõi xu hướng theo quý
MA 52 tuần: Đại diện một năm
Nắm bắt chu kỳ thị trường chính
Tốt cho xác định xu hướng dài hạn
Công thức Chuyển Đổi Chu Kỳ: (Số phút trong ngày giao dịch ÷ Khung thời gian biểu đồ) × Số ngày nhìn lại mong muốn
Chuyển Đổi Chu Kỳ Đầy Đủ:
Xu Hướng Một Ngày (Chu Kỳ Ngày)
Biểu đồ 5 phút: 78 chu kỳ (390 phút ÷ 5)
Đại diện một ngày giao dịch đầy đủ
Hữu ích cho bối cảnh giao dịch trong ngày và xu hướng nội ngày
Xu Hướng Một Tuần (Chu Kỳ Tuần)
Biểu đồ 15 phút: 130 chu kỳ ((390 ÷ 15) × 5)
Nắm bắt một tuần giao dịch đầy đủ
Quan trọng cho việc theo dõi xu hướng trung hạn
Phù hợp với chu kỳ hết hạn quyền chọn hàng tuần
Xu Hướng Một Tháng (Chu Kỳ Tháng)
Biểu đồ 65 phút: 126 chu kỳ (6 nến × 21 ngày)
Sử dụng nến 65 phút thay vì giờ để chia ngày chẵn
Đúng 6 nến mỗi ngày giao dịch
Phù hợp với chu kỳ hết hạn quyền chọn hàng tháng
Tốt cho khung thời gian giao dịch swing
Xu Hướng Một Quý (Chu Kỳ Quý)
Biểu đồ ngày: 63 chu kỳ
Đại diện ba tháng giao dịch
Thay thế cho MA 50 ngày truyền thống
Nắm bắt chu kỳ thị trường và báo cáo thu nhập theo quý
Xu Hướng Một Năm (Chu Kỳ Năm)
Biểu đồ tuần: 52 chu kỳ
Đại diện năm giao dịch đầy đủ
Nắm bắt chu kỳ thị trường chính
Tốt cho xác định xu hướng dài hạn
Thay thế cho đường trung bình di động dài hạn truyền thống
Lưu ý: việc phân chia một ngày có bao nhiêu thời gian giao dịch sẽ tùy thuộc vào loại tài sản bạn đang giao dịch. Ví dụ như thị trường Forex sẽ giao dịch 24/5, vì vậy 1 ngày giao dịch sẽ là 1440 phút.
Dấu hiệu chính:
Giá vượt lên trên MA 30 tuần
MA 30 tuần có độ dốc đi lên
Giá luôn nằm trên MA 30 tuần trong quá trình tăng
Cách giao dịch:
Mua khi giá điều chỉnh về test MA 30 tuần
Giữ vị thế khi giá vẫn duy trì trên MA 30
Sử dụng MA 30 làm điểm dừng lỗ động
Dấu hiệu cảnh báo:
Giá bắt đầu dao động mạnh quanh MA 30
Xuất hiện các cây nến với thân nhỏ, bóng dài
Khối lượng tăng đột biến trong các phiên giảm
Hành động cần thực hiện:
Thắt chặt điểm dừng lỗ
Giảm size vị thế
Không mở thêm vị thế mới
Dấu hiệu xác nhận:
Giá phá xuống dưới MA 30 tuần
MA 30 bắt đầu có độ dốc đi xuống
Giá không thể vượt lên trên MA 30 trong các đợt hồi
Chiến lược giao dịch:
Thoát hoàn toàn vị thế mua
Có thể xem xét mở vị thế short
Sử dụng MA 30 làm kháng cự để short
Đặc điểm nhận biết:
MA 30 tuần đi ngang
Giá dao động trong biên độ hẹp
Khối lượng giảm dần
Thời gian kéo dài từ 1-2 năm
Cách giao dịch:
Xác định vùng dao động (range)
Chờ đợi breakout khỏi vùng tích lũy
Sẵn sàng cho cơ hội mua khi có breakout
Bollinger Bands kết hợp SMA và độ lệch chuẩn để xác định tình trạng quá mua hoặc quá bán của tài sản.
MACD (Moving Average Convergence Divergence) là chỉ báo phân tích mối quan hệ giữa hai MA.
MACD = EMA 12 ngày - EMA 26 ngày
Đường tín hiệu: EMA 9 ngày của MACD
MACD giúp xác định:
Xu hướng tăng: MACD dương (MA ngắn hạn nằm trên MA dài hạn).
Xu hướng giảm: MACD âm (MA ngắn hạn nằm dưới MA dài hạn).
Golden Cross xảy ra khi MA ngắn hạn (ví dụ: 15 ngày) cắt lên trên MA dài hạn (ví dụ: 50 ngày), báo hiệu thị trường tăng giá với khối lượng giao dịch lớn.
Đường trung bình động (MA) là một công cụ phân tích kỹ thuật hữu ích để làm mượt dữ liệu giá và xác định xu hướng.
EMA được ưa chuộng hơn SMA do phản ánh nhanh hơn những thay đổi mới.
Các chỉ báo và tín hiệu liên quan như MACD hay Golden Cross giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định hiệu quả hơn.