Chỉ báo ATR

Giới thiệu về chỉ báo ATR

ATR (Average True Range) là một chỉ báo kỹ thuật được sử dụng rộng rãi trong phân tích chứng khoán, đặc biệt là trong các thị trường có mức biến động cao. Chỉ báo này được phát triển bởi J. Welles Wilder Jr., một nhà phân tích kỹ thuật nổi tiếng, và được giới thiệu lần đầu trong cuốn sách "New Concepts in Technical Trading Systems" vào năm 1978.

Ban đầu, ATR được thiết kế để sử dụng trong các thị trường hàng hóa với mức biến động lớn, nhưng sau đó nó đã được áp dụng rộng rãi trong thị trường cổ phiếu và các loại tài sản khác. ATR không chỉ ra hướng đi của giá mà chỉ đo lường mức độ biến động, giúp nhà đầu tư nhận biết mức rủi ro tiềm ẩn.

Cách tính chỉ báo ATR

ATR được tính dựa trên "True Range" (TR), là giá trị lớn nhất trong ba số sau:

1. Khoảng cách giữa giá cao nhất hiện tại và giá thấp nhất hiện tại

2. Khoảng cách giữa giá cao nhất hiện tại và giá đóng cửa của phiên trước

3. Khoảng cách giữa giá thấp nhất hiện tại và giá đóng cửa của phiên trước

ATR là trung bình của TR trong một khoảng thời gian nhất định, thường là 14 ngày. Công thức tính ATR như sau:

ATR = (TR1 + TR2 + ... + TRn) / n

Trong đó:

• ATR: Average True Range - khoảng biến động trung bình.

• TR: True Range - khoảng dao động thực của giá.

• n: Số ngày dùng để tính trung bình ATR (thường là 14 ngày).

Để tính TR cho mỗi ngày:

TR = max[(High - Low), abs(High - Previous Close), abs(Low - Previous Close)]

Trong đó:

• High: Giá cao nhất trong phiên hiện tại.

• Low: Giá thấp nhất trong phiên hiện tại.

• Previous Close: Giá đóng cửa của phiên trước.

Các công thức trên giúp tính toán ATR để đo lường mức độ biến động của giá trong thị trường chứng khoán.

Ví dụ minh họa:

• Giả sử có một cổ phiếu có các mức giá sau trong ba ngày liên tiếp:

  • Ngày 1: Cao nhất = 50, Thấp nhất = 45, Đóng cửa = 47

  • Ngày 2: Cao nhất = 53, Thấp nhất = 46, Đóng cửa = 52

  • Ngày 3: Cao nhất = 55, Thấp nhất = 51, Đóng cửa = 54

• Tính TR cho từng ngày:

  • Ngày 2: TR = max(53 - 46, |53 - 47|, |46 - 47|) = 7

  • Ngày 3: TR = max(55 - 51, |55 - 52|, |51 - 52|) = 4

• Nếu tính ATR 2 ngày thì ATR = (7 + 4) / 2 = 5.5

Cách sử dụng ATR hiệu quả

Xác định mức độ biến động của thị trường

• ATR cao: Thị trường đang có biến động mạnh, có thể do những tin tức lớn hoặc các sự kiện kinh tế ảnh hưởng đến thị trường.

• ATR thấp: Thị trường ổn định hoặc đi ngang, ít có sự biến động lớn về giá.

Đặt stop-loss và take-profit

Sử dụng ATR để đặt mức stop-loss và take-profit hợp lý, giúp quản lý rủi ro hiệu quả hơn. Ví dụ:

• Stop-loss: Giá mua - (2 x ATR). Đây là khoảng cách stop-loss phù hợp trong trường hợp thị trường có biến động lớn.

• Take-profit: Giá mua + (3 x ATR). Điều này cho phép đặt mục tiêu lợi nhuận xa hơn để tối ưu hóa tỷ lệ lời/lỗ.

Xác định điểm vào lệnh

Khi giá đột phá khỏi vùng tích lũy với biên độ lớn hơn ATR, đó có thể là tín hiệu để vào lệnh. ATR giúp xác định xem sự đột phá có đáng tin cậy hay không, vì các đột phá với biên độ lớn hơn mức ATR thông thường thường có xác suất cao hơn tiếp tục di chuyển theo hướng đó.

Đánh giá xu hướng

• ATR tăng thường đi kèm với sự bắt đầu của một xu hướng mới, cho thấy giá có sự biến động mạnh theo hướng xu hướng.

• ATR giảm có thể báo hiệu xu hướng đang yếu đi hoặc bước vào giai đoạn tích lũy.

Chiến lược ATR Trailing Stop

ATR có thể được sử dụng để điều chỉnh mức stop-loss theo hướng di chuyển của giá. Ví dụ, nếu bạn đặt một trailing stop bằng 1.5 x ATR, mức stop-loss sẽ tự động di chuyển khi giá thay đổi theo hướng có lợi cho giao dịch của bạn, giúp bảo vệ lợi nhuận.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng ATR

1. ATR không chỉ ra hướng đi của giá, chỉ đo lường mức độ biến động, vì vậy cần kết hợp với các chỉ báo khác để có cái nhìn toàn diện.

2. ATR là chỉ báo "trễ", nghĩa là nó phản ánh biến động trong quá khứ, không dự đoán được tương lai.

3. Ảnh hưởng của sự kiện đột biến: ATR có thể tăng đột ngột do các sự kiện bất ngờ như chia tách cổ phiếu, trả cổ tức lớn hoặc công bố tin tức quan trọng.

4. Điều chỉnh ATR theo đặc điểm của cổ phiếu và thị trường: Đối với các cổ phiếu có biến động cao, có thể cần tăng gấp đôi hoặc ba lần giá trị ATR để phù hợp với chiến lược giao dịch của mình.

Kết hợp ATR với các chỉ báo khác

ATR và RSI (Relative Strength Index)

Kết hợp ATR với RSI để xác nhận các tín hiệu giao dịch. Khi ATR tăng cùng với RSI vượt quá 70, điều này có thể cho thấy thị trường đang có động lực mạnh để tiếp tục tăng.

ATR và Bollinger Bands

Sử dụng ATR để điều chỉnh khoảng cách của các đường Bollinger Bands nhằm thích ứng với biến động thị trường. Khi ATR cao, Bollinger Bands có thể được mở rộng để phù hợp với sự biến động lớn.

Ví dụ thực tế về ATR trong thị trường chứng khoán Việt Nam

Giả sử bạn đang theo dõi mã cổ phiếu HPG của Tập đoàn Hòa Phát:

• Nếu ATR của HPG tăng đột ngột do công bố kết quả kinh doanh vượt kỳ vọng, điều này có thể báo hiệu xu hướng tăng mạnh trong ngắn hạn.

• Ngược lại, nếu ATR giảm trong giai đoạn thị trường chung đang tích lũy, có thể cho thấy HPG đang đi ngang và không có nhiều cơ hội giao dịch.

Chỉ báo ATR là một công cụ hữu ích để đo lường biến động giá trong thị trường chứng khoán. Bằng cách hiểu và sử dụng ATR một cách thông minh, nhà đầu tư có thể quản lý rủi ro tốt hơn và đưa ra quyết định giao dịch hiệu quả hơn. Tuy nhiên, ATR nên được sử dụng kết hợp với các phương pháp phân tích khác để có cái nhìn toàn diện hơn về thị trường, đồng thời cần điều chỉnh chiến lược phù hợp với điều kiện thị trường cụ thể.