Menu
Menu
Force Sell, hay còn gọi là thanh lý bắt buộc, là một hiện tượng xảy ra trong thị trường chứng khoán khi nhà đầu tư sử dụng dịch vụ vay margin (ký quỹ) từ công ty chứng khoán. Đây là tình huống mà công ty chứng khoán buộc phải bán một phần hoặc toàn bộ cổ phiếu trong tài khoản của nhà đầu tư để đảm bảo tỷ lệ ký quỹ an toàn theo quy định.
Để hiểu rõ về Force Sell, chúng ta cần nắm được một số khái niệm cơ bản:
Vay margin (ký quỹ): Đây là dịch vụ cho phép nhà đầu tư vay tiền từ công ty chứng khoán để mua cổ phiếu, giúp tăng khả năng đầu tư với số vốn ban đầu hạn chế.
Tỷ lệ ký quỹ: Là tỷ lệ giữa giá trị tài sản thực của nhà đầu tư (không bao gồm khoản vay margin) so với tổng giá trị tài khoản.
Tỷ lệ ký quỹ duy trì (hay tỷ lệ ký quỹ cảnh báo): Mức tỷ lệ ký quỹ tối thiểu mà công ty chứng khoán yêu cầu nhà đầu tư phải duy trì. Thường ở mức khoảng 40%.
Tỷ lệ ký quỹ xử lý (hay tỷ lệ ký quỹ giải chấp): Mức tỷ lệ ký quỹ tối thiểu mà nếu tài khoản giảm xuống dưới mức này, công ty chứng khoán sẽ tiến hành Force Sell. Thường ở mức khoảng 30%.
Force Sell diễn ra theo các bước sau:
Giai đoạn bình thường: Khi tỷ lệ ký quỹ ≥ tỷ lệ ký quỹ duy trì, tài khoản hoạt động bình thường.
Giai đoạn cảnh báo (Call Margin): Khi tỷ lệ ký quỹ duy trì > tỷ lệ ký quỹ ≥ tỷ lệ ký quỹ xử lý, công ty chứng khoán sẽ thông báo cho nhà đầu tư biết tài khoản đang trong tình trạng nguy hiểm. Nhà đầu tư được khuyến nghị bổ sung thêm tiền hoặc bán bớt cổ phiếu để nâng tỷ lệ ký quỹ lên.
Giai đoạn Force Sell: Khi tỷ lệ ký quỹ < tỷ lệ ký quỹ xử lý, công ty chứng khoán sẽ chủ động bán cổ phiếu trong tài khoản của nhà đầu tư để đưa tỷ lệ ký quỹ về mức an toàn.
Giả sử:
Anh A mua 1.000 cổ phiếu X, giá 100.000 đồng/cổ phiếu.
Tổng giá trị: 100 triệu đồng.
Vốn tự có: 50 triệu đồng, vay margin: 50 triệu đồng.
Tỷ lệ ký quỹ duy trì: 40%, tỷ lệ ký quỹ xử lý: 30%.
Tình huống 1: Tài khoản bình thường
Tỷ lệ ký quỹ ban đầu = 50 triệu / 100 triệu = 50% > 40% (tỷ lệ duy trì)
Tài khoản hoạt động bình thường.
Tình huống 2: Call Margin
Giá cổ phiếu X giảm còn 80.000 đồng/cổ phiếu.
Tổng giá trị tài khoản: 80 triệu đồng.
Giá trị vốn tự có: 80 triệu - 50 triệu (khoản vay) = 30 triệu đồng.
Tỷ lệ ký quỹ = 30 triệu / 80 triệu = 37,5%
30% < 37,5% < 40%: Tài khoản bị Call Margin.
Tình huống 3: Force Sell
Giá cổ phiếu X tiếp tục giảm còn 70.000 đồng/cổ phiếu.
Tổng giá trị tài khoản: 70 triệu đồng.
Giá trị vốn tự có: 70 triệu - 50 triệu = 20 triệu đồng.
Tỷ lệ ký quỹ = 20 triệu / 70 triệu = 28,6% < 30%
Tài khoản bị Force Sell.
Giá cổ phiếu giảm mạnh: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi giá cổ phiếu giảm, giá trị tài sản trong tài khoản giảm theo, dẫn đến tỷ lệ ký quỹ giảm xuống.
Sử dụng đòn bẩy quá cao: Khi nhà đầu tư vay margin với tỷ lệ cao, chỉ cần một biến động nhỏ của thị trường cũng có thể khiến tỷ lệ ký quỹ giảm xuống dưới ngưỡng an toàn.
Không bổ sung kịp thời: Khi nhận được cảnh báo Call Margin, nếu nhà đầu tư không kịp thời bổ sung tiền hoặc bán bớt cổ phiếu, tài khoản có thể rơi vào tình trạng Force Sell.
Thanh khoản thấp: Đối với các cổ phiếu có thanh khoản thấp, khi thị trường biến động mạnh, nhà đầu tư có thể không kịp bán ra để cân đối tỷ lệ ký quỹ.
Hiểu rõ về margin và rủi ro: Trước khi sử dụng dịch vụ margin, hãy chắc chắn bạn hiểu rõ cách hoạt động và những rủi ro tiềm ẩn.
Sử dụng đòn bẩy hợp lý: Không nên sử dụng toàn bộ hạn mức vay margin. Duy trì một khoảng đệm an toàn để đối phó với biến động thị trường.
Chọn cổ phiếu phù hợp: Nên chọn các cổ phiếu có tính thanh khoản cao và ổn định để giao dịch margin.
Theo dõi tài khoản thường xuyên: Luôn cập nhật tình trạng tài khoản và tỷ lệ ký quỹ để có biện pháp xử lý kịp thời.
Có kế hoạch dự phòng: Chuẩn bị sẵn nguồn tiền hoặc tài sản để bổ sung khi cần thiết.
Sử dụng lệnh stop-loss: Đặt lệnh bán tự động khi giá cổ phiếu giảm đến một mức nhất định để hạn chế rủi ro.
Đa dạng hóa danh mục: Không nên tập trung quá nhiều vào một cổ phiếu hoặc một nhóm ngành.
Force Sell là một rủi ro đáng kể khi sử dụng dịch vụ margin trong đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, nếu hiểu rõ và áp dụng các biện pháp phòng tránh hợp lý, nhà đầu tư vẫn có thể tận dụng được lợi ích của margin để tăng hiệu quả đầu tư. Đối với người mới bắt đầu, việc tìm hiểu kỹ về Force Sell và các rủi ro liên quan là rất quan trọng trước khi quyết định sử dụng dịch vụ margin.
