Nhật Bản Cân Nhắc Giảm Phát Hành Trái Phiếu Siêu Dài Hạn – Đồng Yên Sẽ Yếu Hơn?

Tokyo, ngày 27 tháng 5 năm 2025 – Bộ Tài chính Nhật Bản (MOF) đang xem xét khả năng giảm khối lượng phát hành trái phiếu chính phủ siêu dài hạn (20, 30 và 40 năm) trong năm tài khóa 2025, nhằm ứng phó với tình trạng lãi suất tăng mạnh và nhu cầu suy yếu từ các nhà đầu tư truyền thống.

Động thái này được các chuyên gia phân tích đánh giá là một biện pháp tạm thời nhằm ổn định thị trường trái phiếu, nhưng cũng mang nhiều hàm ý quan trọng cho tỷ giá đồng yên và chiến lược giao dịch toàn cầu.

Vì sao Nhật Bản lại muốn giảm phát hành trái phiếu siêu dài hạn?

Thị trường trái phiếu chính phủ Nhật gần đây chứng kiến lãi suất kỳ hạn dài tăng vọt, chủ yếu do nhu cầu suy yếu từ các tổ chức tài chính lớn như công ty bảo hiểm nhân thọ và sự lo ngại về mức nợ công ngày càng cao của chính phủ.

Ví dụ, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm đã giảm mạnh 12,5 điểm cơ bản xuống còn 2,91% ngay sau khi có tin đồn về kế hoạch điều chỉnh này – mức thấp nhất kể từ ngày 14/5. Điều đó cho thấy thị trường hoan nghênh việc chính phủ sẵn sàng điều chỉnh để "hạ nhiệt" áp lực lên lãi suất dài hạn.

Tuy nhiên, theo các nguồn tin thân cận, tổng quy mô phát hành trái phiếu của Nhật Bản trong năm tài khóa hiện tại (kết thúc vào tháng 3/2026) vẫn giữ nguyên ở mức 172,3 nghìn tỷ yên (tương đương 1,21 nghìn tỷ USD). Thay vì phát hành trái phiếu kỳ hạn dài, chính phủ có thể tăng lượng trái phiếu ngắn hạn hơn.

Tác động lên đồng yên: yếu hơn trong ngắn hạn

Động thái trên có thể gây áp lực khiến đồng yên tiếp tục suy yếu so với các đồng tiền mạnh như USD, bởi các lý do sau:

• Lợi suất giảm → kém hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài: Khi lợi suất trái phiếu dài hạn giảm, các nhà đầu tư quốc tế sẽ có ít lý do để giữ tài sản bằng đồng yên – làm giảm nhu cầu đối với đồng tiền này.

• Tín hiệu tiếp tục nới lỏng chính sách: Thị trường hiểu rằng Nhật Bản chưa sẵn sàng thắt chặt chính sách tiền tệ, trái ngược với Mỹ và châu Âu đang trong xu hướng nâng lãi suất.

• Kết quả: đồng yên đã giảm 0,3% so với USD ngay sau tin tức.

Tác động đến chiến lược “carry trade”

Trong ngắn hạn, động thái này làm tăng sức hút của giao dịch "carry trade" với đồng yên – một chiến lược trong đó nhà đầu tư vay đồng yên với lãi suất thấp và chuyển đổi sang các đồng tiền có lãi suất cao hơn (như USD, AUD) để hưởng chênh lệch.

Lý do:

• Chi phí vay yên vẫn rẻ do lợi suất thấp, trong khi các đồng tiền khác có lợi suất cao hơn đáng kể (ví dụ trái phiếu Mỹ kỳ hạn 10 năm có lợi suất trên 4.5%).

• Đồng yên suy yếu → tăng lợi nhuận khi quy đổi trở lại.

• Thị trường ổn định trong ngắn hạn giúp carry trade hoạt động hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất với carry trade là khi thị trường đảo chiều đột ngột (ví dụ BOJ nâng lãi suất hoặc rút bớt mua trái phiếu), sẽ dẫn tới hiện tượng "xả lệnh hàng loạt" (unwind) khiến đồng yên tăng mạnh và nhà đầu tư thua lỗ.

Bối cảnh toàn cầu: áp lực từ cả Mỹ và trong nước

Không chỉ riêng Nhật Bản, thị trường trái phiếu toàn cầu gần đây cũng chứng kiến biến động mạnh. Tại Mỹ, các chính sách thuế quan không nhất quán dưới thời Tổng thống Donald Trump đã khiến giới đầu tư hoài nghi về vị thế “tài sản an toàn nhất thế giới” của trái phiếu chính phủ Mỹ.

Tại Nhật Bản, Thủ tướng Shigeru Ishiba đang đối mặt áp lực chính trị trong nước về việc cắt giảm thuế và tăng chi tiêu trước kỳ bầu cử Thượng viện vào tháng 7, điều này càng làm gia tăng lo ngại về nợ công.

Tuy vậy, chính phủ Nhật vẫn tuyên bố không phát hành thêm trái phiếu bù thâm hụt ngân sách mới – một nỗ lực thể hiện sự thận trọng tài khóa giữa cơn bão chi tiêu.

Tín hiệu cần theo dõi kỹ lưỡng

• Đối với nhà đầu tư tài chính: Động thái của Bộ Tài chính Nhật Bản là sự điều chỉnh cần thiết để ổn định thị trường trái phiếu, nhưng cũng là lời nhắc rằng hệ thống tài chính toàn cầu đang chịu áp lực đa chiều.

• Đối với tỷ giá và giao dịch ngoại hối: Đồng yên có khả năng tiếp tục suy yếu trong ngắn hạn, tạo điều kiện thuận lợi cho các chiến lược carry trade – nhưng rủi ro vẫn hiện hữu nếu chính sách của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản thay đổi trong năm tới.

Nguồn: Reuters