Stablecoin ảnh hưởng thế nào đến các nền kinh tế?

Chúng ta đã thấy stablecoin đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong tài chính toàn cầu: dùng để thanh toán, lưu trữ giá trị, đầu tư vào trái phiếu Mỹ và thậm chí thay thế một phần chức năng ngân hàng. Nhưng câu hỏi đặt ra là: liệu sự phát triển nhanh chóng của stablecoin có gây ra bất ổn cho hệ thống tài chính truyền thống không?

Câu trả lời: Có thể có. Và người bị ảnh hưởng trước tiên lại chính là các ngân hàng thương mại và những nền kinh tế nhỏ – như Việt Nam, Argentina hay các nước châu Phi.

Stablecoin đang rút vốn khỏi ngân hàng truyền thống

Trong báo cáo quý 2/2025, Ủy ban Cố vấn Vay nợ Mỹ (TBAC) cảnh báo rằng:

“Stablecoin có thể tăng mạnh về quy mô nhờ trả lãi cao và tiện lợi hơn gửi tiết kiệm. Điều này sẽ khiến người dùng chuyển tiền ra khỏi hệ thống ngân hàng – ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn của các tổ chức tài chính.”

Nói cách khác:

• Thay vì gửi tiền vào ngân hàng, người ta có thể chuyển sang giữ stablecoin như USDY để nhận lãi suất 4–6%/năm.

• Điều này làm giảm lượng tiền gửi, buộc ngân hàng tăng lãi suất hoặc giảm khả năng cho vay → ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế.

Nguy cơ “đô la hóa” kỹ thuật số tại các nước đang phát triển

Ở nhiều quốc gia có đồng nội tệ yếu hoặc lạm phát cao, người dân đã quen dùng đô la Mỹ để lưu trữ tài sản. Nay, với stablecoin:

• Việc chuyển từ nội tệ sang “đô la số” chỉ mất vài phút qua ví điện tử.

• Stablecoin khó kiểm soát hơn tiền mặt, và không cần qua ngân hàng địa phương.

Kết quả:

• Đồng nội tệ bị “lạnh nhạt”, vốn chảy ra ngoài biên giới qua blockchain.

• Ngân hàng trung ương mất kiểm soát cung tiền và chính sách tiền tệ.

• Kịch bản khủng hoảng tỷ giá hoặc lạm phát nhập khẩu có thể xảy ra nếu dòng vốn tháo chạy ồ ạt.

Stablecoin có thể khiến chính phủ “mất quyền kiểm soát” tài chính?

Stablecoin không chỉ chuyển nhanh, rẻ, mà còn có thể:

• Được giao dịch qua ví không định danh (như Metamask).

• Thực hiện qua sàn P2P không qua kiểm soát.

• Khó truy vết hoặc đánh thuế.

Nhiều quốc gia lo ngại rằng stablecoin sẽ:

• Tăng nguy cơ rửa tiền

• Mất nguồn thu thuế

• Tiền chảy ra nước ngoài, gây thiếu hụt ngoại hối

Ví dụ:

• Tại Argentina và Nigeria, người dân đã chuyển sang dùng USDT để giữ tiền thay vì đồng nội tệ vì lạm phát quá cao.

• Dù chính phủ cố siết, stablecoin vẫn được giao dịch qua ví phi tập trung hoặc sàn P2P, khó truy vết, khó quản lý.

Có cách nào để các nước nhỏ thích ứng?

Một số giải pháp đang được các nước cân nhắc:

• Phát hành đồng tiền kỹ thuật số quốc gia (CBDC) để cạnh tranh với stablecoin.

• Tăng minh bạch và ổn định vĩ mô để giữ niềm tin vào nội tệ.

• Áp thuế hoặc kiểm soát giao dịch stablecoin – dù điều này có thể gây tranh cãi và đẩy người dân vào các kênh “chợ đen”.

Cơ hội nếu biết tận dụng

Tuy vậy, stablecoin không hoàn toàn là “mối đe dọa”.

Nếu được quản lý tốt, chúng có thể giúp người dân tiếp cận tài chính dễ hơn, ví dụ:

• Chuyển tiền kiều hối nhanh hơn, rẻ hơn.

• Gửi tiền có lãi suất bằng USD mà không cần tài khoản ngân hàng.

• Dùng stablecoin để thanh toán quốc tế, thương mại điện tử xuyên biên giới.

Stablecoin vừa là cơ hội, vừa là thách thức

Giống như internet hay điện thoại di động, stablecoin là một bước tiến lớn về công nghệ tài chính. Nhưng cũng giống các công nghệ khác, ai không kịp thích ứng – sẽ bị bỏ lại phía sau.

Các ngân hàng và chính phủ cần hành động sớm:

• Xây dựng khung pháp lý phù hợp.

• Phối hợp với khu vực tư nhân.

• Tăng cường giáo dục tài chính số cho người dân.